دانوش معتمدی - کارشناسی ارشد سازه دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهر
فرامز خوشنودیان - استادیار گروه سازه دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهر

برای مقابله با نیروی مخرب طلطله دو روش برخورد وجود دارد، روش اول مبتنی بر استفاده از سیستم مقاوم جانبی نظیر بادبند، دیوار برشی و ... می باشد و روش دوم استفاده از سیستم هایی که از رسیدن زلزله به سازه جلوگیری می کنند، نظیر جداگرهای لرزه ای ( base isolation) ، را توصیه می کند با توجه به وقوع زلزله هایی نظیر بم و کوبه که دارای مولفه قائم قابل توجهی هستند و استفاده از جداگرها در سازه های ویژه، لازم است ه عملکرد سازه های جداسازی شده تحت اثر زلزله با در نظر گرفتن مولفه قائم زلزله مورد بررسی قرار گیرد. هئف از این مقاله بررسی اثر مولفه قائم زلزله بر رفتار سازه های فولادی جداسازی شده می باشد؛ به همین منظور با در نظر گرفتن یک سازه 4 طبقه و 3 رکورد زلزله و 3 نوع جداگر الاستومریک با زمان تناوب و میرایی های متفاوت؛ اثر مولفه قائم زلزله با مقایسه پاسخ سازه تحت اثر دو مولفه افقی و سه مولفه زلزله مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی جهت مدل کردن المان های غیرخطی جداگرها از المان " Rubber Isolator" استفاده شده است که رفتار جداگر را به صورت دو خطی مدل می نماید. نتایج حاصل نشان دهنده اثر قابل توجه مولفه قائم زلزله بر روی نیروی محوری ستون های سازه می باشد؛ علاوه بر این، نسبت حداکثر مولفه قائم زلزله به حداکثر مولفه افقی نیز به عنوان یکی از پارامترهای اثرگذار، در این تحقیق استخراج گردیده است. این نتایج همچنین نشان دهنده نقطه ضعف آیین نامه های معتبر دنیا نظیر NEHRP, IBC و ... برای سازه های جداسازی شده می باشد که اثر مولفه قائم زلزله را نادیده گرفته اند که می بایستی همانند سازه های غیر جداسازی شده لحاظ گردد.

مولفه قائم ، جداگر ، الاستومریک ، ساختمان های فولادی ، base isolation