آیدین جباری صاحباری - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده عمران دانشگاه صنعتی شریف
سیدمحمود برقعی - استاد، دانشکده عمران دانشگاه صنعتی شریف

در محل اتصال کانال ها که جریان دو کانال اصلی و فرعی به هم می پیوندند، بوجود آمدن جریان های گردابه ای و افزایش سرعت در محل تنگ شدگی جریان باعث ایجاد پدیده فرسایش و رسوبگذاری در این محل می شود . این پدیده در محل اتصال دو جریان موجب کاهش راندمان انتقال آب و وارد آمدن خسارات به سازه های ساحلی می شود . در این مقاله تأثیر متغیرهای مختلف از قبیل نسبت دبی کانال فرعی به اصلی، نسبت سرعت جریان به سرعت آستانه حرکت و نسبت عرض کانال فرعی به اصلی بر آستانه حرکت و شکل و عمق چاله های فرسایشی بصورت آزمایشگاهی در یک اتصال 50 درجه بررسی شده است . نتایج نشان میدهد که با افزایش نسبت دبی کانال فرعی به اصلی، حرکت در نسبت سرعت جریان به سرعت بحرانی کوچکتر از 0/5 نیز می تواند رخ دهد . با کاهش عرض کانال فرعی چاله فرسایشی به سمت دیواره روبرویی محل اتصال در کانال اصلی حرکت می کند و در نسبت دبی های بزرگتر چاله فرسایشی به سمت کانال فرعی کشیده شده و عمق فرسایش به عمق جریان نزدیک می شود . همچنین در آزمایش هایی که شدت گردابها و در نتیجه تنش برشی در کف بیشتر است، فقط یک گودال بزرگ در محل اتصال بوجود می آید و گودال های دیگر در پایین دست کانال اصلی به علت حجم زیاد رسوبگذاری با گذشت زمان پر می شوند .

اتصال کانال ها، جریان های گردابه ای، فرسایش، تنش برشی بستر و مدل آزمایشگاهی