یوسف شاهی - استادیار گروه برنامه ریزی حمل و نقل، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی شریف
احسان خانزاده علیشاهی - دانشجوی دکتری راه و ترابری، دانشگاه صنعتی شریف، تهران

سیر تحولی راه آهن نشان می دهد که صرف وجود یک خ ط راه آهن به هیچ وجه توجیه کافی برای ادامه بهر هبرداری اقتصادی ازآن نمی باشد، از اینرو با توجه به رشد و پیشرفت تکنولوژی و افزایش تقاضا، خطوط و سیستم ریلی دائماً در حال تغییر و تحول بوده و ایجاد اصلاحات همواره ضروری است. در این پژوهش، بخشهای تشکیل دهنده یک فرآیند تصمیم گیری شامل: شناسایی، پیشنهاد گزینه، بررسی اقتصادی پیشنهادات و در نهایت انتخاب گزینه های بهینه جهت مکانیابی اصلاحات جزئی در شبکه خطوط ریلی مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر آن این پژوهش در تلاشی برای کاربردی کردن انتخاب گزینه های اصلاحات جزئی در شبکه خطوط ریلی سعی کرد تا ضمن پیاده سازی مراحل مختلف فرآیند انتخاب گزینه های برتر در یک محیطGIS تمامی عوامل اثر گذار در مدل و محدودیتهای آن را مورد توجه قرار دهد. در این راستا پس از ارائه روشی برای شناسایی بلاکهای کاندید جهت اصلاح، به ساخت مدلی به منظور انتخاب بلاکهای دارای اولویت و نوع گزینه اصلاح مبادرت ورزید و درنهایت با استخراج توابع هزینه تأثیر گذار در تمام مراحل بهره برداری خطوط ریلی و وارد نمودن آنها در برنامه،ARCGIS به امکان برآورد پارامترهای مدل با توجه به طرح هندسی مسیر و توپوگرافی منطقه پرداخته شد. در پایان، مسیر تهران- مشهد به عنوان مطالعه موردی برای بررسی کارایی مدل ارائه شده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد مدل پیشنهادی می تواند برای سطوح مختلف بودجه، بهترین بلاکها (از نظر میزان مسافر و بار) همراه با مناسب ترین گزین ه های پیشنهادی اصلاح را انتخاب نماید.

مکانیابی, اصلاح جزئی, سامانه اطلاعات جغرافیایی