عطااله حاجتی مدارایی - استادیار گروه عمران دانشکده فنی دانشگاه گیلان
علی قنادزاده گیلانی - استاد گروه شیمی دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان
هانی شرفی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- سازه دانشکده فنی دانشگاه گیلان
مهرناز قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- سازه دانشکده فنی دانشگاه گیلان

امروزه دانه هاى خاکرسمنبسط شده سبک (LECA) Light Expanded Clay Aggregateدر بیشاز 30 کشور جهان با نامهاى تجارى گوناگون به روش حرارت دادن برخی از انواع رس در دمای بالای 1000 درجه سانتی گراد تولید و عرضه مى شوند. ویژگى هاى فراوان این دانه ها از قبیل وزن کم، عایق حرارت، عایق صوت، مقاومتدر برابر یخ زدگى، تراکم ناپذیرى تحت فشار ثابت و دائمى، فسادناپذیرى، مقاوت در برابر آتش وPH نزدیک به نرمال باعث شده است تا در طیف وسیعى از کارهاى عمرانى و صنعتى و حتی کشاورزی به کار روند. با توجه به انباشته شدن رسوبات پشت دریاچه سد ها که شامل شن و ماسه و لای ورسفراوان می باشد ، به خصوصآنکه این سوژه درباره سد سفید رود گیلان به عنوان مشکلی تعیین کننده وجود دارد به طوریکه بیش از 40 درصد از حجم مفید سد هم اکنون کاسته شده است، این فکر به وجود آمد تا طی برنامه ای مدون و با هماهنگی ارگانهای ذیربط، از مصالح پشتسد، در فصل استراحتسد و کم آبی برداشت، برای اهدافعمرانی بهره برداری گردد و از خاک رس مذکور پساز اصلاح لازم و اضافه نمودن افزودنی های مناسب طی فراوری یاد شده، سبکدانه مورد نظر را در استان گیلان، برای رسیدن به اهداف ذکر شده فوق، تولید نمود. بدین منظور با نمونه برداری از رسوبات منطقه، بررسیهای کانی شناسیآزمایشهای شیمیایی و فیزیکی بر روی نمونه ها، شامل شناسایی کانی های تشکیل دهنده توسط تجزیهXRD و همچنین بررسیدرصد افت حرارتی، اکسیدهای متشکله رسوبات و درصد نمکهای محلول آن ها به روشXRFو نهایتاً تعیینPH تعیین وزن مخصوص، دانه بندی ذرات، آزمایشهیدرومتری و اندازه گیری حدود آتربرگ انجام شد، با توجه به آزمایشات گوناگون در دماهای مختلف و اصلاح خاک با آهک زدایی و افزودن 3 درصد سبوس برنج و 2 درصد اکسید آلومینیم به همراه مقدار مشخصی از مواد سوختنی (بسته به نوع ماده 1تا 3 درصد) به ماده اولیه، سنگدانه رسمنبسط شده ی سبکساخته شد. چگالی، میزان جذب آب و درصد انبساط و تغییرات افت وزنی هر یکاز نمونه های ساخته شده اندازه گیری شد. میزان دمای لازم جهت پخت و گرادیان حرارتی نمونه ها تعیین گردید. نتایج آزمایشهای انجام شده نشان داد سنگدانه های تهیه شده در مقایسه با سایر سبکدانه ها از کیفیت مطلوبی برخوردار اند.

سبکدانه رسی، رس، رسوب، لیکا