محمدامین سلطانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران
اکبر کریمی - دانشجوی دکترای دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیات علمی گروه مهندسی عمران د
محمدرضا بازرگان - دان
سیداحسان شیرنگی مرزنکلاته - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و عضو هی

در این تحقیق با ارائه چارچوبی برای مدل‌سازی سیستم‌های آبی، دو موضوع عمده در برنامه‌ریزی سیستم‌های منابع آب مورد توجه قرار گرفت. یکی پیچیدگی ساختاری مدل که برای مواجهه با آن الگوریتم ترکیبی تفاضلی تکاملی پیشنهاد شده است. موضوع دیگر پیچیدگی به لحاظ نوع متغیرها و پارامترها (عدم‌قطعیت) است که برای مدل‌سازی آن، روش بهینه‌یابی سناریوها (تحلیل سناریوها) بکار گرفته شده است. این روش به تصمیم‌گیر در نیل به تصمیم‌های قطعی در معرض شرایط و پارامترهای غیر‌قطعی کمک می‌کند. هر دو روش به ترتیب در مدل‌سازی پیچیدگی‌های ساختاری وعدم‌قطعیت پارامترها موفق عمل کرده‌اند. الگوریتم تفاضلی تکاملی با توجه به ساختار ساده و حجم محاسبات کمتر در مقایسه با دیگر الگوریتم‌های تکاملی سریعتر به جواب می‌رسد. ترکیب آنها در قالب چارچوب پیشنهادی این تحقیق به صورت مدل بهینه‌یابی که در افق برنامه‌ریزی دلخواه تصمیم‌گیر کار می‌کنند، امکان مدل‌سازی و حل طیف وسیعی از سیستم‌های منابع آب را از ساده تا پیچیده در اختیار تصمیم‌گیر (تحلیل‌گر) قرار می‌دهد. مدل پیشنهادی این تحقیق، INDEEP، با 10 سناریوی 20 ساله برای برنامه‌ریزی عملکرد سیستم آبی زاینده‌رود در سالهای 1354 تا 1373 استفاده شده است. این مدل که از الگوریتم ترکیبی استفاده می‌کند، با اطمینان‌پذیری 86%، 95% نیازهای کشاورزی و با اطمینان‌پذیری 100%، 90% نیازهای کشاورزی را تامین کرده است. مدل در تمام حالات 100% نیازهای شرب و صنعت را تامین می‌کند. نتایج مدل INDEEP نشان دهنده قابلیت الگوریتم ترکیبی تفاضلی تکاملی و مفهوم بهینه‌یابی سناریوها در حل مسائل دنیای واقعی است.

اطمینان‌پذیری، برنامه‌ریزی تفاضلی تکاملی، برنامه‌ریزی چند-دوره‌ای، بهینه‌یابی سناریوها، مدل‌سازی عدم قطعیت