حمیدرضا توحیدی مقدم - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین
محمد نصری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین
حسین زاهدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
فرزاد پاک نژاد - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

کشاورزی پایدار به عنوان یک نظام زراعی ش امل رهیافته هایی است که وابستگی کشاورزان به برخی نهادههـای کـشاورزی را کاهش میدهد و منجر به افزایش سودمندی مزرعه، کاهش تخریب محیط زیست و تعادل بین نسلها میگردد . به منظـور بررسی تأثیر کاربردکودهای بیولوژیک باکتریایی تثبیـت کننـده زیـستی نیتـروژن و حـل کننـده فـ سفات بـه همـر اه مـصرف کودهای نیتروژنی و فسفره بر عملکرد کمی و کیفی دانه سویای رقم ویلیـامز پژوهـشی در سـال 1382 در مزرعـه پژوهـشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین اجراگردید . تیمارهای مورد بررسی شامل : مصرف 70 کیلـوگرم در هکتـار اوره ( نیمـی در هنگام کاشت و نیمی قبل از گلدهی ) ، مصرف 15 کیلوگرم در هکتـار اوره در هنگـام کاشـت و تلقـیح بـذر بـا ب ـاکتری برادی رایزوبیوم جاپونیکوم ، مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفاتتریپل در هنگام کاشـت، مـصرف 25 کیلـوگرم در هکتار سوپرفسفاتتریپل در هنگام کاشت و تلقیح بذر با باکتری س ودوموناس پوتیدا و ب اسیلوس لنتوس بـه نـسبت مـساوی و عدم کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک به عنوان شاهد بودند که بـا اسـتفاده از آزمـایش فاکتوریـل دو عـاملی در قالـب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار به اجرا د ر آمد . پس از رسیدگی عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد فـسفر دانه، درصد رو غن دانه و درصد پروتئین اندام های هوایی بوته تعیین گر دیدند . تجزیه و تحلیل آمـاری داده هـا نـشان داد کـه بیشترین عملکرد دانه ، عملکرد روغن و درصد فسفر دانه در اثر تلقـیح بـذر بـا کودهـای بیولوژیـک و مـصرف مقـدار 25 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفاتتریپل و 15 کیلوگرم در هکتا ر اوره به دست آمد . همچنین بـالاترین درصـد روغـن دانـه بـا مصرف 70 کیلوگرم در هکتار اوره در دو نوبت ( نیمی هنگام کاشـت و نیمـی قبـل از گـل دهـی ) حاصـل گ ردیـد . حـداکثر درصد پروتئین اندامهـای هـوایی بوتـه بـا مـصرف 15 کیلـوگرم در هکتـار اوره و تلقـیح بـذر بـا ب ـاکتری بـرادی رایزوبیـوم جاپونیکوم به دست آمد . عملکرد روغن و درصد پروتئین انـدام هـای هـوایی بوتـه بـا عملکـرد دانـه و درصـد فـسفر دانـه بـا عملکرد روغن از همبستگی مثبت بسیار معنی دار برخوردار بودند . با توجه به نتایج حاصل از این پـژوهش مـشخص گردیـد که کاربرد کودهای بیولوژیک به همراه مصرف مقادیر کمتر کودهای اوره و سوپرفسفاتتریپل سبب بهبود عملکرد کمـی و کیفی دانه سویای رقم ویلیامز گردید .

سویا، عملکرد کمـی و کیفـی دانـه ، ب ـرادی رایزوبیـوم جـاپونیکوم ، س ـودوموناس پوتیـد ا و ب اسـیلوس