سیدمجید لوح موسوی - عضو هیئت علمی ( مربی ) دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان اصفهان

در قرن اخیر کودهای شیمیایی نقش مهمی در تولید کلیۀ فرآورده های کشاورزی داشته اند و درحال حاضر به کارگیری آن ها بخشی جداناشدنی در مراحل کاشت، داشت و حتی در پاره ای موارد برداشت محصولات زراعی نظیر گیاهان است . از بین کودهای شیمیایی مورد مصرف درگیاهان، با عنایت به هم زیستی ریشۀ گیاهان این خانواده با باکتری های تثبیت کنندة ازت، کودهای ازته به دلیل نقشی که ازت در اعمال حیاتی و ساخت مواد ضروری چون پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک دارند و نیز به دلیل ناکافی بودن میزان طبیعی تثبیت این عنصر در اکثر خاک های کشاورزی جهان، دارای اهمیت و کاربرد فوق العاده زیادی هستند از طرف دیگر در بسیاری از کشورهای جهان .ً خصوصا کشورهای در حال توسعه، کودهای شیمیایی ازته در دسترس و قابل تهیه نیستند . در این بین، اگرچه اوره اولین بار در سال 1935 میلادی به عنوان یک کود مورد استفاده قرار گرفت، ولی تا سال 1960 میلادی به طور گسترده ای به کار گرفته نشد . تعدادی از مشکلات مرتبط با خصوصیات فیزیکی و کارایی پایین ازت اوره، از پذیرش سریع آن به عنوان یک کود ممانعت می کرد . بسیاری از این مشکلات امروزه به واسطۀ فن آوری های جدید و شیوه های صحیح مدیریت از میان برداشته شده اند . تولید اوره از هر کود ازتۀ دیگری سریع تر افزایش یافته است . در طی سال های 1980-1981 ، اوره 12 درصد از مجموع 12700000 تن کود مورد استفاده در آمریکای شمالی و 70 درصد کود ازتۀ مورد مصرف در آسیا را به خود اختصاص داد . امروزه نیز بخش عظیمی از توان تولیدی مجتمع های پتروشیمی کشور به تولید این کود اختصاص یافته و خرید و فروش آن حلقه ای طلایی مابین صنعت و کشاورزی برقرار کرده است . لیکن به کارگیری اوره مضاری را در پی دارد . ساخت اوره به عنوان یک محصول فرعی در جریان تولید نهایی آمونیاک آب گیری شده به مواد اولیۀ ارزانی، چون دی اکسید کربن و آمونیاک نیاز دارد . ساخت شیمیایی اوره کارایی فرآوری بالاتری نسبت به آن چه که در ساخت نیترات آمونیوم به دست می آید، دارد . اوره نسبت به نیترات آمونیوم میل ترکیبی و استخلاف شیمیایی کم تری داشته و بالنتیجه از دیگر کودهای ازته خاصیت تنزل کیفی کم تری در مورد سایر مواد شیمیایی دارد و به عنوان حاملی مناسب برای تعدادی از علف کش ها شناخته شده است؛ هرچند مصرف زیاد آن می تواند فعالیت آنزیم های تجزیه کنندة علف کش ها در خاک چون » فسفونیل اوره آز « را افزایش دهد . بخش اعظم اوره در ایالات متحده، نه به صورت حبه پاشی، بلکه به صورت محلول اوره - نیترات آمونیوم که به واسطۀ اختلاط اوره با نیترات آمونیوم و حصول محلولی با 28-32 درصد ازت به دست می آید، مصرف می گردد ؛ این کار حلالیت هردو این کودها را افزایش می دهد . انتظار می رود که اوره به واسطۀ محتوای بالای ازت، کاربرد آسان و پیشرفت های جدید فن آوری، سهم عمده ای از کل تجارت کود ازته را به خود تخصیص دهد . در حال حاضر، فقط آمونیاک آب گیری شده منبع ازتۀ مختصر پربهاتری نسبت به اوره می باشد . موضوعات این مقاله مربوط به بحث در مورد (1) شرایط محیطی، شیمیایی و فیزیکی خاک که بایستی برای کنترل تغییرات شکل اوره در مزرعه مورد ملاحظه قرار گیرند؛ (2) مًطالعاتی که تغییرات شکل اوره را یا مستقیما در مزرعه اندازه گیری کرده و یا تحت شرایطی مشابه با شرایط مزرعه اقدام به این کار نموده اند؛ و (3) چندین روش جدید جهت بازدارندگی اوره آز که ممکن است کارایی اوره را تحت شرایط مزرعه ای بهبود بخشند، می باشد .

کود ازته، کود اوره، نیترات، آمونیوم