CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

بررسی منابع تولیدی و اثرات مخاطره آمیز فعالیتهای کشاورزی بومی در تالاب بامدژ

عنوان مقاله: بررسی منابع تولیدی و اثرات مخاطره آمیز فعالیتهای کشاورزی بومی در تالاب بامدژ
شناسه ملی مقاله: NCEA02_229
منتشر شده در دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران در سال 1386
مشخصات نویسندگان مقاله:

مراحم رحمتی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات شیلات ایران - تهران
حسن صالحی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات شیلات ایران - تهران
کاوه خاکسار - عضو هیئت علمی مرکز آموزش عالی کشاورزی، سازمان تحقیقات کشاورزی – کرج
سعید یلقی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات شیلات ایران - تهران

خلاصه مقاله:
محدوده ای که امروزه خوزستان نامیده می شود، در روزگاران پیشین بخشی از سرزمین وسیع عیلامیان بوده است کـه حـدود هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح در این منطقه سکونت داشته اند . از اینرو بیشتر کانونهای زیستی و فعالیتی مهم اقتـصادی و کشاورزی در قطب خوزستان شکل گرفته و آن برگرفته از تالابها و رودهای پرآب این منطقه می باشد . اما خوزستان به دلیـل جنگ تحمیلی عراق طی سالهای 1980 تا 1988 دچار خسارات زیست محیطی؛ زیست اجتماعی و زیست اقتصادی گـسترده ای گردید که این خسارات بر منابع آبی و تالابهای استان تأثیر بسیاری داشت و موجب تخریب آنها گردید .  این استان که در محدوده ً58 ٌ33 ? 29 تا 4ً ً00 ? 33 عرض شمالی و 0ٌ3 47 ? 14 تا ً9 ٌ00 ? 50 طول شرقی قـرار گرفتـه کـه دارای تأسیـسات آبـی ( هفت تونل و بند ) و دریاچه های مصنوعی متعدد و منابع مهم برکه و تـالاب همچـون تالا بهـای شـادگان ، بامـدژ ، هـورا لعظیم است که جملگی به توانهای محیطی و اقتصادی – اجتماعی این استان اشارت دارند . همه این منابع طبیعی دست به دست هـم داده تا جلوه ویژه ای به این استان بدهند . اما باید اذعان داشت که طبق بررسی های کارشناسی متأسفانه آثار جنگ تاکنون بر چهره منابع تولیدی استان پا برجاست و بطور نمونه می توان به تالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال اهواز اشاره کرد که هنوز آثار جنگ در این منطقه بطور کامل پاک نشده و ارزش اقتصادی – اجتماعی آن همانند 20 تالاب دیگر استان بطـور کامـل مورد بررسی قرار نگرفته است . تالاب بامدژ که محل تجمع پرندگان مهاجر از نوع آبزی و کنـار آبـزی بـا آغـاز فـصل سـرما ست که در این فصل مملو از پرنده می شود ًو عمدتا همراه با تالابهای شادگان، هورالعظیم، میـانگران و آبگیرهـای کوچـک خوزستان ذخیره گاههای طبیعی استان محسوب مـی گـردد و طبـق گـزارش سـازمان محـیط زیـست ، پـیش از شـروع جنـگ تحمیلی حدود 300 شکارچی پرنده و بیش از 200 هزار ماهیگیر از منابع پروتئینـی تالا بهـای اسـتان ارتـزاق مـی کردنـد کـه عایدات مالی این بهره برداران به بیش از 33 میلیارد ریال در سال می رسید که بخش از این درآمـدها هـم از تـالاب بامـدژ بوده است که از لحاظ زیست اجتماعی و زیست اقتصای حـا ئز اهمیـت اسـت . بـا توجـه بـه مطالـب ذکـر شـده؛ از نظـ رارزش اقتصادی هر هکتار از تالابهای استان براساس برآورد کارشناسان سازمان محیط زیست 14 هزار دلار برآورد مـی گـردد کـه اگر این شاخص را برای تالاب بامدژ هم یکسان در نظر گرفته شود، شاخص اجتماعی آن نظیر درآمد و معیـشت سـاک نان 36 روستای حاشیه این زیستگاه که بطور مستقیم از منابع آبی تالاب بامـدژ اسـتفاده مـی کننـد و از محـل فعالیتهـای کـشاورزی ـ دامداری و آبزی پروری امرار معاش می کنند، به آن اضافه شود؛ در این تالاب سالانه بـیش از 14 هـزار دلار کـسب درآمـد می شود . اما دستیازیهای روزافزو نی که بر منابع آبی و حریم تالاب توسط حاشیه نـشینان آن مـی شـود موجـب کـاهش تـوان تولیدی آن گردیده که لازم است زمینه هـای بهـره بـرداری اصـولی توسـط سـاکنین را یـادآور شـد و بـه منظورکـاهش ایـن دستیازیها و کاهش دخل و تصرف بر حاشیه تالاب از سوی بهره برداران، بررسی های همه جانبه ای بر روی تـالاب صـورت گیرد که این پژوهش در راستای بهره برداریهای مذکور تدوین شده است .

کلمات کلیدی:
خوزستان، تالاب بامدژ، رودخانه شاوور، اقتصادی – اجتماعی، کشاورزی

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/28274/