هادی قربانی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود

کاربرد روزافزون کودهای شیمیایی باعث بروز خسارات جبران ناپذیر زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است . کاربرد کودهای شیمیایی ازته به واسطۀ برجای ماندن آنها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاک شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری های مختلفی از قبیل سرطان و مت هموگلوبینا در انسان می شوند . این معایب کودهای شیمیایی و هزینه بالای تولید آنها باعث شد که تولید کودهای بیولوژیک مورد توجه جدی قرار گیرد . امروزه انواعی از کودهای بیولوژیک با منشأ باکتری، قارچ، جلبک و یا دیگر موجودات خاک در جهان قابل تولید است که مکانیسم عمل تمامی آنها قابل جذب کردن عناصر غذایی گیاه در خاک است . با توجه به سازگاری میکروارگانیزم ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باکتری های خارجی که از مناطقی با ویژگی های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی کشور به دست آمده اند، جهت تولید کود بیولوژیک و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی کشور ، مسلماً از کارایی کافی برخوردار نخواهد بود . بنابراین، استفاده از باکتری های بومی که با شرایط خاک و اقلیم کشور سازگار هستند، برای تولید کود بیولوژیک از ارزش ویژه ای برخوردار است . در ایران استفاده از کود های بیولوژیک وارداتی در سال های اخیر به صورت تحقیقاتی و محدود مورد استفاده قرار گرفته است و با توجه به نتایج حاصل تولید بومی این گونه کود ها در دستور کار موسسات و مراکز تولیدی قرار گرفته است . کودهای بیولوژیک در مقایسه با کودهای شیمیایی از منافع اقتصادی و زیست محیطی فراوانی برخوردار هستند . کودهای بیولوژیک علاوه بر صرفه اقتصادی، باعث پایداری منابع خاک، حفظ توان تولید در دراز مدت و جلوگیری از آلودگی محیط زیست می گردد . از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی با کیفیت، که محصول کودهای بیولوژیک است، نه تنها باعث رضایت خاطر مصرف کنندگان می شود بلکه تأمین و تضمین سلامت جسمی آنان را نیز در پی دارد . امروزه اهمیت کودهای بیولوژیک نه به خاطر تأمین نیازهای گیاه، بلکه کاربرد آنها از آن جهت که به محیط زیست آسیب نمی رساند و به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و در نتیجه سلامت مصرف کنندگان کمک می کند، از توجه ویژه ای برخوردار است . این مقاله سعی بر آن دارد تا با نگاهی به کودهای بیولوژیک و جایگاه آنها در ایران، با یادآوری مزایای استفاده از این گونه کودها، بر نقش مؤثر آنها در حفظ محیط زیست و سلامت انسان ها تأکید نماید .

کودهای بیولوژیک، محیط زیست، سلامتی