الیاس سلطانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین سلطانی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گ

بعد از انقلاب صنعتی غلظت گازهای گلخانه ای افزایش یافته است به طوری که غلظـت CO2 اتمـسفر از حـدود 280 قسمت در میلیون به حدود 360 قسمت در میلیون افزایش یافته است و انتظار می رود که این افزایش در قرن جاری نیز ادامـه پیدا کند . افزایش غلظت گازهای گلخانه ای تغییرات اقلیمی را در نقاط مختلف کر ه زمین در پی داشته است . هـدف از ایـن مقاله بررسی تغییر اقلیم خراسان در دهه های گذشته بود . بدین منظور از آمار هواشناسی سه شـهر بجنـورد ، مـشهد و بیرجنـد استفاده شد . این آمار برای بجنورد از سال 1977 تا 2004 میلادی، برای مشهد از سال 1951 تا 2000 میلادی و برای بیرجند از سال 1955 تا 2000 میلادی را شامل می شد . میزان تغییر در متغیرهای دما، بارندگی و کمبود فـشار بخـار ( درجـه خـشکی هوا ) با رگرسیون خطی ساده بررسی شد . نتایج نـشان داد کـه در بجنـ ورد در دو مـاه آگوسـت 11) مـرداد تـا 10 شـهریور ) و سپتامبر ) 11 شهریور تا 9 مهر ) و در مقیاس سالانه دمای حداقل افـزایش یافتـه اسـت امـا تغییـر دمـای حـداکثر فقـط در مـاه جولای 11) تیر تا 10 مرداد ) معنی دار و رو به کاهش بود . در خصوص بارندگی، درجه خشکی هوا در مقیا س سالانه در این شهر به طور معنی داری کاهش یافته است . در مشهد دمای ح داقل و حداکثر در تعـداد قابـل تـوجه ی از مـاه هـا و در مقیـاس سالانه افزایش یافته اند اما تغییر قابل توجه ای در مورد بارندگی ملاحظه نشد . در بیرجند در 25 در صد از ماه ها و در مقیـاس سالانه کاهس معنی داری در دمای حداقل و حداکثر هر دو مشاهده شد اما تغییر قابل توجهی در بارندگی ملاحظـه نگردیـد . نتیجه گیری شد که افزایش گاز های گلخانه ای منجر به افزایش معنی دار دما در خراسان نشده اسـت . در بجنـورد تغییـر قابل ملاحظه ای مشاهده نشد . افزایش دما در مشهد عمدتاً به دلیل گسترش شهر و صنعتی شدن زیاد این شهر مـی باشـد و کـاهش دما در بیرجند احتمالاً به علت افزایش گرد و غبار در این شهر است .

تغییر اقلیم، خراسان، دما، بارندگی، کمبود فشار بخار