محسن وفامهر - عضو هیئت عملی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
محمدرضا صابری - دانشجوی کارشناسی مهندسی عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهر

یکی از مهمترین پارامترها در طراحی سازه‌ها، بویژه سازه‌های مرتفع، مقاومت، استحکام و چگونگی مقابله آنها با نیرو‌های جانبی، به خصوص نیروی جانبی زلزله می‌باشد، که این امر توسط تعبیه سیستم‌های مختلف مقاوم در برابر نیروهای جانبی تامین می‌گردد. یکی از مناسب‌ترین این روش‌ها کاربرد سیستم دو گانه قاب دیوار می‌باشد که کاربرد این سیستم در سازه دارای ویژگی‌های متعددی می‌باشد. از مهمترین این ویژگی‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود: الف. با استفاده از این سیستم، یکی از موثرترین عناصر مقاوم در مقابل نیروهای جانبی و پیچش بدست می‌آید که در این صورت از کارایی دیوار برای جذب عمده نیروهای جانبی و ازکارایی قاب برای تحمل بارهای قائم استفاده می‌گردد. ب. در سیستم‌های دوگانه، می‌توان ستون‌های قاب را بصورت مهاربندی شده کامل طراحی نمود. ج. در بسیاری از حالت‌ها نیروی برشی قابها ممکن است در ارتفاع یکنواخت باشد، لذا می‌توان قابهای کف را به صورت تکراری در ارتفاع به کار برد که این موضوع باعث اقتصادی‌تر شدن طرح نیز می‌شود. د. مقادیر لنگرهای خمشی ستون‌های قاب و همچنین دیوارهای برشی در سیستم‌های دوگانه کمتر از حالت عملکرد منفرد آنها می‌باشد. همچنین در این سیستم‌ها قسمتی از خمش با تبدیل شدن به نیروی محوری در ستون‌ها قابل موازنه با نیروهای حاصل از وزن سازه می‌باشد. در این مقاله ضمن بررسی رفتار سازه‌ها سیستم دوگانه قاب خمشی و دیوار برشی، مواردی از جمله ارتفاع اپتیمم دیوارهای برشی، اثر دیوارها بر رفتار اجزا سازه و نیز عوامل موثر بر عملکرد دیوارهای برشی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برش پایه، ارتفاع اپتیمم، سیستم دوگانه، اندرکنش، دیوار برشی