عباس قلندری - استادیار دانشکده مهندسی عمران - دانشگاه تهران
علی کاوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی زلزله - دانشکده مهندسی عمران - دانشگاه ت

با نگرشی بر زلزله‌های مخرب رویداده در گذشته از جمله زلزله Michoacan مکزیک (1985)، زلزله Loma Prieta کالیفرنیا (1989)، زلزله Kobe ژاپن (1995) و زلزله Kocaeli ترکیه (1999)، پتانسیل تاثیرگذاری زمین شناسی سطحی خاک بر حرکت قوی زمین و خرابیهای ناشی از زلزله که اصطلاحا اثرات ساختگاهی نامیده می شود، به خوبی مشخص می‌گردد. بنابراین تعیین اثر ساختگاه بعنوان یکی از مهمترین مراحلی می‌باشد که باید در مطالعات ریزپهنه‌بندی و طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله و همچنین پیشگیری از وقوع خسارات شدید ناشی از اثرات ثانویه وقوع زلزله مورد توجه قرار گیرد. روشهای موجود در ارزیابی اثرات ساختگاهی را می‌توان به دو دسته تجربی و تئوری تقسیم نمود. روش تجربی مبتنی بر رکوردها و اندازه‌گیریهای حرکت زمین می باشد، در حالیکه روش تئوری بر پایه اطلاعات ژئوتکنیکی موجود استوار است که عمدتا با روشهای عددی صورت می گیرد. اخیرا، بکارگیری امواج سطحی در میکروترمورها نیز به جامعه مهندسی ژئوتکنیک لرزه‌ای معرفی گردیده است و برای تعیین ساختار موج برشی در ساختگاه و یا تعیین اثرات محلی ساختگاه به کار می‌رود. سهولت انجام اندازه گیریهای میکروترمور در سطح زمین و سرعت قابل توجه آن باعث گردیده است تا استفاده از این روش به خصوص در مطالعات ریزپهنه‌بندی لرزه‌ای شهرها و نواحی پرجمعیت به عنوان ابزاری مناسب در دست مهندسین زلزله قرار گیرد. از کاربردهای متداول میکروترمورها در ارزیابی اثرات ساختگاهی که تاکنون بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است می‌توان به تعیین پریود غالب رسوب و همچنین میزان تشدید در رسوبات اشاره نمود. با این حال در چند سال اخیر اندازه گیریهای میکروترمور به طور موفقیت‌آمیزی برای تعیین ساختار برشی ساختگاه نیز بکار رفته است. این مورد یکی از جنبه‌های جدید کاربردهای میکروترمور در ارزیابی شرایط ساختگاهی به شمار می‌رود. در این مقاله امکان بکارگیری میکروترمورها در ارزیابی اثرات ساختگاهی، تعیین پروفیل سرعت موج برشی ساختگاه و پهنه بندی منطقه بررسی خواهد شد