یوسف مسعودی فر - عضو هیات علمی رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
حمزه اباذری - عضو انجمن علمی رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

تاثیر معلولیت یا اختلال در زندگی فرد را عمدتا محیط تعیین می کند. بنابراین عامل ناتوانی جسمی نباید دلیلی بر عدم توانایی گروه بزرگی از شهروندان در بهره گیری از امکانات و تسهیلات فضاهای شهری باشد. این مساله خود به ویژگی در کلان شهرها و شهرهای بزرگ مطرح می باشد. بااین دیدگاه فضاهای شهری باید به گونه ای طراحی شوند که معما و مفهوم یک شهر خود را هم برای شهروندان عادی و به ویژه برای شهروندان ویژه (معلولین) تداعی نماید. مقاله حاضر می کوشد ابتدا با معرفی عناصر تشکیل دهنده سیمای فضاهای شهری (راه، گره، لبه، نشانه، ناحیه) محیط مناسب برای ارتباط و کار و زندگی را در حوزه اندیشه مجسم نموده و سپس پاره ای از قسمت ها و اجزای مهم از ساختار شهری را به دلیل خارج بودن از حوصله مقاله، به طور اختصار، مورد بحث قرار دهد. آشکار است وقتی جسم شهر دچار معلولیت باشد جان آن به سردرگمی و آشفتگی حاکی از آن گرفتار می آید. همچنین، معلولیت پدیده ای است که خاص کشور ما نیست، در کشور پیشرفته ای همچون امریکا بر اساس آمار سال های 1991 و 1992 حدود 49 میلیون نفر افراد دارای معلولیت جسمی – حرکتی وجود داشتند، ولی با تدوین قوانین مناسب و توجه ویژه به فضاهای معلولین تا حد زیادی موانع موجود پیش روی معلولین را برداشته اند. امید است در کشور ما نیز موانع محیطی ای که عده زیادی از افراد جامعه را محکوم به حاشیه زیستی کرده اند از طریق مناسب سازی اصولی ساختار شهری، طیف معلولین را به زندگی عادی باز گرداند.

مناسب سازی ، معلولیت ، فضای شهری