ضیاءالدین ایدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشگاه صنعتی شریف، تهران
محمدرضا جلیلی قاضی زاده - کارشناس عالی مطالعات طرح سد و نیروگاه گتوند علیا و عضو هیات علمی دانشگ

هنگامی که سرعت آب در سازه های هیدرولیکی به حدود 20 متر بر ثانیه برسد وقوع حفره زایی (کاویتاسیون ) تقریباً قطعی است . تخریب در سدها و تونلهای زیادی در سراسر دنیا به علت وقوع حفره زایی گزارش شده است . از جمله روش های مقابله با حفره زایی صیقلی کردن سطوح بتنی، هوادهی جریان و استفاده از مواد با مقاومت بالا می باشد . علی رغم مطالعات انجام شده و روش های پیشنهادی برای کنترل این پدیده، به علت پیچیدگی موضوع حفره زایی از یک طرف، و اهمیت سازه های هیدرولیکی از طرف دیگر، مطالعات بیشتر برای یافتن روش های بهینه و اقتصادی برای مقابله با حفره زایی مورد نیاز می باشد . در مقاله حاضر ابتدا مشکلات و محدودیت های روش های موجود برای مقابله با حفره زایی ارائه شده و سپس گزینه استفاده از بتنهای فوق توانمند ) )Ultra Hight Performance Concrete برای مقابله و پیشگیری از خطرات حفره زایی در سازه های هیدرولیکی مورد بررسی قرار گرفته است . تجربیات موفقیت آمیز استفاده از این بتن در کاهش خسارات ناشی از حفره زایی نیز ارائه شده است . در ادامه، نتایج ساخت این بتن در ایران گزارش شده است . نتایج بدست آمده نشان می دهد استفاده از بتن فوق توانمند می تواند گزینه مطلوبی برای کاهش و کنترل خسارت های ناشی از حفره زایی در سازه های هیدرولیکی سدها باشد

حفره زایی (کاویتاسیون )، بتن فوق توانمند، سازه های هیدرولیکی، دوده سیلیسی، فوق روان کننده