رامین نیکان فر - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب
حیدر طایفه رضایی - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب

نیاز روزافزون به منابع جدید آب جهت توسعه کشاورزی و استفاده بهینه و صرفه جویی در مصرف آن، کاربرد فاضلابهای تصفیه شده را به یکی از گزینه های مطرح در این زمینه تبدیل کرده است . امروزه در بیشتر کشورهای جهان از جمله کشور ایران کمبود آب از عوامل کاهش تولیدات زراعی محسوب میشود . بر همین اساس در دهه اخیر استفاده بهینه از پساب تصفیه خانه های شهری کشور در امر کشاورزی به یک مورد قابل توجه تبدیل گشته است . باتوجه به احداث تصفیه خانه های فاضلاب شهری نیاز به بررسی اثرات پساب آنها بر روی محصولات زراعی بشدت احساس میشود، لذا در قالب یک طرح آماری تاثیر پساب تصفیه خانه جدیدالاحداث شهرستان خوی بر روی میزان عملکرد و کیفیت محصول آفتابگردان روغنی رقم هیبرید آذرگل که از کشتهای رایج منطقه می باشد، مورد ارزیابی قرار گ رفت . این طرح در سه تیمار و با چهار تکرار در کرت های به ابعاد 6×4,5 بصورت بلوک های کاملاً تصادفی اجرا گردید . تیمارهای این طرح عبارتند از : -1 آبیاری با آب معمولی ایستگاه -2 آبیاری با آب مخلوط 50) درصد آب معمولی و 50 درصد فاضلاب تصفیه شده ) -3 آبیاری با فاضلاب تصفیه شده که در هر دفعه آبیاری اعمال می گردید . با انجام این تحقیق در یک دوره سه ساله و اعمال آن بر روی آفتابگردان رقم مذکور و با در دست داشتن مشخصات فیزیکی و شیمیایی محصول بدست آمده، بطور محسوس اثرات تیمارهای مذکور را بر روی زراعت آفتابگردان مشاهده شد . بدیهی است که نتایج حاصل در استفاده مؤثر از این منبع آبی که فعلاً به رودخانه قطور شهرستان خوی ریخته می شود، می تواند مورد توجه قرار گیرد . نتایج حاصل از اجرای طرح در سه سال متوالی اجرا نشان می دهد که استفاده از فاضلاب تصفیه شده از اجزای عملکرد کمی ( علیرغم افزایش در صفات کمی ) بر روی میزان وزن هزاردانه تاثیر محسوس ( معنی دار در سطح احتمال %)5 داشته و در مورد اجزای عملکرد کیفی درصد روغن و میزان پتاسیم اختلاف معنی داری را نشان میدهد بطوریکه در اثر استفاده از پساب درصد روغن محصول کاهش و میزان پتاسیم موجود در دانه گیاه افزایش یافته است .

فاضلاب، تصفیه شده، پساب، آبیاری، آفتابگردان