میترا محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد
امیر فتوت - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین حق نیا - استاد دانشگاه فردوسی مشهد

آلودگی آب به دلیل تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی، وجود فلزات سنگین سمی و مدیریت نامناسب زباله ها، سلامتی بشر را به گونه ای خطرناک تحت تأثیر قرار می دهد . در میان تکنیک های مختلف موجود برای کاهش مقدار یون های فلزی از فاضلاب ها، فیلتراسیون فرایند مؤثری در حذف فلزات سنگین از فاضلاب ه ا می باشد . بنابراین به منظور حصول اطمینان از حذف یا کاهش فلزات سنگین کروم، روی، مس و نیکل از فاضلاب های صنعتی توسط فیلتر شن - خاک غیرآهکی - پوسته برنج و بررسی میزان تداوم آن در دفعات متوالی آزمایشی در گلخانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی با نه تیمار ( نه ) pore volume و چهار تکرار انجام گرفت . لوله های PVC به ارتفاع 66/5 و قطر 10 سانتی متر انتخاب و به ترتیب از پایین به بالا به وسیله شن درشت، شن ریز، خاک غیر آهکی، پوسته برنج و شن درشت پر شدند . سپس به مجموعه فیلتر مذکور فاضلاب صنعتی اضافه گشته و پس از خشک شدن کامل سطح آن 30 میلی لیتر از زه آب حاصل شده جمع آوری و به منظور اندازه گیری غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی به آزمایشگاه انتقال داده شد و این عمل در نه pore volume تکرار گردید . فاضلاب صنعتی مورد استفاده در این آزمایش حاوی فلزات سنگین کروم 185/7) میلی گرم بر لیتر ) ، روی 570/9) میلی گرم بر لیتر ) ، مس 2/1) میلی گرم بر لیتر ) و نیکل 1/2) میلی گرم بر لیتر ) با 1/4 = pH و = EC ها جذب مس و کروم صورت pore volume بود . نتایج این مطالعه نشان داد که در تمامی 17/1 dS/m گرفته است . این فیلتر در تمام pore volume ها نیز روی را جذب کرد ولی به تدریج از قدرت جذب آن کاسته شد . در مورد نیکل در pore volume اول جذبی اتفاق نیفتاد ولی از این pore volume تا pore volume پنجم جذب نیکل رخ داده وسپس تا انتها دفع آن مشاهده گردید . به طور کلی به نظر می رسد کاربرد فیلتر شن - خاک غیرآهکی - پوسته برنج در حذف یا کاهش عناصر سنگین مورد مطالعه از فاضلاب های صنعتی مؤثر و قابل توصیه می باشد .

فاضلاب صنعتی، فلزات سنگین، فیلتراسیون، جذب، شن، خاک و پوسته برنج