جمال بنی نعمه - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان
اسماعیل بغوری - مربی موسسه تحقیقات خاک و آب تهران

استفاده از فاضلاب در کشاورزی از لحاظ تامین آب و تغذیه گیاهی از دیر باز مرسوم بوده است . کاربرد فاضلاب چنانچه با رعایت ملاحظات واستانداردهای مربوطه باشد عواقب سوئی در بر نخواهد داشت . ولی در حا ل حاضر در بسیاری از نقاط کشور فاضلاب خام مستقیما مورد مصرف در بخش کشاورزی قرار گرفته که این امر از نظر ورود عوامل و عناصری که با عث بروز عوارض و بیماریهایی با منشاء شیمیایی ویا بیولوژیک در جرخه غذایی می شوند حائز اهمیت می باشد . در این تحقیق اراضی کشاورزی که در سالیان قبل ویا در حال حاضر با فاضلاب آبیاری می شوند مورد شناسایی قرار گرفت و تعدادی نمونه خاک وگیاه تهیه وبا نمونه های اراضی کشاورزی که با منابع غیر فاضلاب آبیاری می شوند مقایسه وبررسی های لازم در مورد تاثیر استفاده از فاضلاب بر مقدار فلزات سنگین و به خطر افتادن زنجیره غذایی انجام شد . نتایج تجزیه میزان عناصر سنگین نمونه های خاک حاکی از این است که غلظت فلزات سنگین خاک مانند کادمیوم و نیکل در اکثریت تیمارها از حد مجاز بیشتر نمی باشد ولی غلظت سرب در غالب تیمارها نسبت به تیمار شاهد از حد بحرانی تجاوز کرده است . غلظت مس و روی در اکثریت تیمارها به عنوان حد مسمومیت گزارش می شود .

آلودگی، فاضلاب، فلزات سنگین