فاطمه اسدی - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات خاک و آب
حسین شریعتمداری - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
نورالله میرغفاری - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان

در این تحقیق از دو جاذب ارزان قیمت پوسته شلتوک برنج و خاک اره برای تصفیه تکمیلی سه فاضلاب صنعتی اصفهان ( صنعتی شاهین شهر، ذوب آهن و آبکاری ) به منظور حذف فلزات سنگین استفاده شد . قدرت دو جاذب مذکور برای حذف فلزات سنگین روی ) ) Zn ، نیکل ) ) Ni ، کادمیوم ) ) Cd ، سرب ) ) Pb و مس ) ) Cu از محلولهای آزمایشگاهی نیز بررسی شد . به منظور اصلاح خصوصیات جذبی، مواد جاذب با سود ) ) NaOH و اسید ) 1 ( HCl نرمال و حرارت ( برای تهیه زغال ) تیمار شدند . در محلولهای آزمایشگاهی اثر افزایش pH محلول در افزایش جذب کاتیون فلزی در سطح 1% معنی دار بود . در مقایسه دو جاذب، برای جذب یونهای فلزی، کماکان بیشترین جذب مربوط به پوسته شلتوک بود . تفاوت جاذبها در جذب Zn ، Ni ، و Cd و تفاوت تیمارها در جذب Cd و Pb در سطح 1% معنی دار بود . تأثیر تیمارها در جذب به این ترتیب بود : قلیایی < زغال < خام < اسیدی . pH=5 به عنوان کمترین pH ای که به طور میانگین بالاترین جذب را نشان داده جهت انجام آزمِایشات جذب انتخاب شد . در این pH ، به طور میانگین Pb و Cd نسبت به سایر فلزات مورد آزمایش بالاترین مقادیر جذب را به خود اختصاص دادند . Cu ، Zn و Ni به ترتیب در رده های بعد قرار گرفتند . افزایش غلظت اولیه یون فلز نیز موجب افزایش جذب گردید . در نمونه های فاضلاب، پوسته شلتوک و خاک اره بازی و زغال پوسته شلتوک به ترتیب بیشترین مقادیر جذب قلزات را به خود اختصاص دادند . در آزمایش ستونی با محلول روی و فاضلاب آبکاری نیز نتایج تقریبا مشابهی به دست آمد . احیا ستون بعد از جذب، با استفاده از آب و اسید نشان داد که امکان استفاده مجدد از جاذبها وجود دارد . مقایسه با جاذبهای تجاری نشان داد کارایی جاذبهای ارزان قیمت کشاورزی در جذب فلزات سنگین بسیار قابل ملاحظه می باشد .

خاک اره، پوسته شلتوک، فلزات سنگین، تصفیه تکمیلی، فاضلاب صنعتی