حبیب خداوردی لو - استادیار دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی علوم خاک
مهدی همایی - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه خاکشناسی

کادمیم بدلیل حلالیت و تحرک بالا، یکی از مهمترین فلزات سنگین از نظر ورود به زنجیره غذایی بشر است . بنابراین، یافتن روشی موثر برای پالایش خاک های آلوده به کادمیم نیاز است . هدف این مطالعه، ارزیابی  کمی توانایی گیاهان شاهی و اسفناج در زدودن کادمیم از خاک با روشی نوین بود . با بهر ه گرفتن از شباهت بین توابع کاهش در تنشهای خشکی و شوری و تنش آلودگی، روشی  کمی برای ایجاد توابعی کلان برای عملکرد گیاه و جذب آلودگی توسط گیاه پیشنهاد شد . برای بدست آوردن داده های لازم، خاکی با بافت لوم شنی با غلظت های مختلف کادمیم آلوده شد . پس از پر کردن گل دان ها، بذر شاهی ) ) Barbarea verna و اسفناج ) ( Spinacia oleracea L در آنها کشت گردید . غلظت کل کادمیم در گیاه و خاک به ترتیب با روش اکسیداسیونِ تر و اکسیداسیون با اسید نیتریک 4 مولار عصاره گیری و با دستگاه های جذب اتمی و کوره گرافیتی اندازه گیری شد . با ترکیب مدلهای عملکرد گیاه و غلظت کادمیم در گیاه، مدلی ساده برای برآورد کل کادمیم جذب شده از خاک با یک دوره کشت گیاه ایجاد شد . سپس با محاسبه تعداد دوره های کشت مورد نیاز از هر گیاه برای زدودن آلودگی کادمیمی از سطوح اولیه 50 ، 20 ، 10 و 5 میلی گرم در کیلوگرم تا سطح م جاز آن، توانایی گیاهان در پالایش کادمیم ارزیابی شد . نتایج بیانگر کارآمدی شکلهای عمومی توابع کاهش جذب آب توسط گیاه برای کاربرد در پالایش سبز بود . شبیه سازیهای مدل آشکار کرد که امکان پالایش خاک هایی با سطوح متوسط آلودگی کادمیمی توسط اسفناج بیشتر از شاهی است . همچنین، پالایش خاک های بسیار آلوده با شاهی امکان پذیر نبود . بررسی های بیشتر و  کمی کردن این روابط برای عناصری ضروری مانن د Zn ، Se یا Co میتواند امکان استفاده از توده های گیاهی کشت شده در مناطق آلوده را به عنوان کود در خاکهای فقیر از این عناصر و یا حتی افزایش زیست فراهمی آنها را با قرار دادن تناوب هایی از گیاهان بیش اندوز فراهم آورد .

استخراج سبز، اسفناج، شاهی، کادمیم، مدلسازی