محمدعلی رضوانی - دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران

نخستین اشاره ها به خطوط ریلی به سال 1556 میلادی بر می گردد و مربوط به ریلهای چوبی مورد استفاده در معدنی در اروپا است. استفاده از ریلهای چدنی در اواخر قرن 18 میلادی و نیز ابداع لکوموتیوی با ظرفیت 20 تن در سال 1804 میلادی راه آهن را برای استفاده در خارج از محیط معادن آماده نمود. شروع به کار قطارهای بخار باری و مسافری در سال 1825 میلادی آغازی برای تحولات جدیدتر در این صنعت گردید. در سال 1825 نخستین خط آهن جهان در انگلستان به طول 39 کیلومتر ساخته شد. پس از آن ساخت راه آهن در دیگر کشورها آغاز گشته و در کمترین زمان گسترش یافت. ساخت راه آهن در آن سالها برای هر کشوری نمادی از قهرمانی و عزم ملی به حساب می آمد. حمل و نقل عنصر مهمی در زندگی جوامع بشری امروز است که قادر به تولید منافع سرشار و در عین حال قادر به تولید برخی اثرات منفی است. لذا، لازم است که سیاستهای مناسب جهت به حداکثر رساندن منافع و به حداقل رساندن مشکلات اعمال گردند. در عین حال، اختصاص سرمایه، طراحی و ساخت زیرساختار چنین سیستم حمل و نقل نیازمند به اعمال دقت و وسواس در برنامه ریزی توسط نهادهای دولتی و خصوصی می باشد. در این مقوله، بسیار مهم است که تفاوتهای مابین سیاستگذاری(policy) و برنامه ریزی (planning) مشخص گردند. سیاستها و برنامه ریزیها باید نمایانگر تغییرات در جوامع و مسایل و مشکلات روز آنها باشند.