آرش عنصری - مدیریت امور مطالعات، ریسک و سرمایه گذاری اداره ریسک
عباس لشنی

جهانی سازی تجارت و تغییر ساختار شکل بازارهای مالی بین المللی، ریسک هایی که بنگاه های در معرض آنها قرار می گیرند را بطور گسترده تغییر داده اند . امروزه از یکسو هزینه ها و درآمدهای بنگاه ها با ریسک های پیچیده ای که از تعاملات کسب و کار جهانی و تصمیم گیری های مالی و از سوی دیگر با عدم اطمینان از قیمت های کالا و نرخ های ارز و نرخ های بهره و ارزش های سهام مواجه هستند . این ریسک ها تصمیم گیری را در کسب و کار پیچیده می نماید و بنگاه های را مواجه با وقایعی می کند که می تواند ارزش بنگاه ها را تحت تأثیر قرار دهد . فهم درک صحیح از ریسک ها و مدیریت آنها می تواند تصمیم گیری را بهبود بخشیده و ارزش بنگاه ها را حفظ نماید . همزمان با ظهور ابزارهای مشتقه در دهه هشتاد، مدیریت ریسک با چالش جدیدی فرا روی خود مواجه گردید . چرا که روش های سنتی مدیریت ریسک دیگر پاسخگوی کنترل ریسک های ناشی از این نوع ابزارهای نوپا نبود . از اینرو استفاده از مدل ) Value at Risk ) VaR یا ارزش درمعرض خطر توسط بانک های آمریکایی شروع شد و عمومیت پیدا کرد . با استفاده از تکینیکVaR که می توانست ریسک موجود در پرتفوی را اندازه گیری کند، بانک ها توا نستند مدلی کلی جهت سنجش زیان اقتصادی را توسعه دهند . تکنیک VaR در ابتدا در مؤسسات مالی برای اندازه گیری ریسک و زیان های احتمالی در معاملات پرتفوی مورد استفاده قرار گرفت درحالیکه VaR تکنیکی است که دارای کاربردی در مدیریت ابزارهای مالی حساس نسبت به بازار حساس از قبیل ابزارهای مشتقه مثل : اختیار معامله، سوآپ و ... می باشد . اعتقاد بر این است که VaR کاربردی گسترده تر در حل مشکلات بنگاه ها دارد . از جمله ارزیابی سرمایه گذاری ها و سایر دارایی های غیر مبادلاتی برای مثال : برای محاسبه ارزش خالص فعلی یک پروژه و ایجاد یک معیار برای سنجش اطمینان در تخمین بنگاه باید بداند که پروژه در معرض چه ریسکی است . برای شرکت در یک مناقصه خرید یک بنگاه دیگر بنگاه ها باید بداند که جریان نقدی ) ) Cash Flow شرکت یا بنگاه مورد نظر در معرض چه خطرات ریسکی قرار دارد . برای خرید حق بهره برداری از یک معدن باید خریدار از ریسک های بازار و کالا آگاه باشد