زهرا جلیلوند - دفتر برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی سازمان تامین اجتماعی

قیمت نفت خام در طول تاریخ خود همواره با نوساناتی همراه بوده که شدت این نوسانات از دهه ١٩٧٠ به بعد مشهودتر است . نـوسانات شدید قیمت نفت خام ا ز پدیـده هـای مهم اقتصادی و سیاسی تلقی گردیده و در پی آن مباحثات و مناظرات علمی بی شماری مطرح شده است . امـا سؤال اساسی این است که این نوسانات براقتصاد کشورهای عمده تولی د کننده و مصرف کننده نفت چه تأثـیری د ارند؟ آیا محدوده ای از قیمت ها وجود دارند که تـأمـین کننده ثبات نسبی اقتصاد عرضه کنندگان و مصرف کنندگان عمده نفت خام و در نهایت ثبات نسبی بازار نفت گردد؟ به عبارتی قیم ـت بهـینه نف ـت خام ( قـیمـتی که منافع و در واقع نیازهای اساسی تولید کنندگان و مصرف کنندگان عمده را ت أمین نماید ) چه قیمت و یا محدوده ای از قیم ت ها است؟ در طول مقاله حاض ـر، سعی شده تا به س ؤالات مذکور به نوعی پاسخ داده شود . نتایج نشان می دهد که در پی تلاش های موفقیت آمیز کشورهای عمده مصرف کننده نفت (OECD) ، میزان تأثیرپذیری اقتصاد آنها از قیمت نفت به شدت کاهش یافته است . در مقابل کشورهای OPEC ه مچنان به شدت به صادرات نفت خام و در نتیجه به قیمت های جهانی نفت وابسته هستند، به گون ـه ای که نوسانات شدید قیمت اثرات تحریک کننده ای بر اقتصاد آنها خواهد داش ـت . هـمچنین نتایج حاصل در این مقاله در خصوص قیمت بهینه، نمایانگر این است که محدوده قیمتی ٢٠ الی ) ٢٤ دلار در هر بشکه ) قیمت هائی است که از یک طرف منافع نسبی طرفین را ت أمین می نماید و از طرف دیگر نرخ رشد مصرف نفت را در ی ـک حـد معقول و منطقی حفظ می کند . آنچه مسلم است برای تحقق این محدوده قیمتی و کاهش نوسانات آن، همکاری و هماهنگی بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان و اتخاذ سیاسـت های هماهنگ ضروری است .

نفت خام، قیمت بهینه، اقتصاد، عرضه کنندگان، نرخ رشد