حسین دلداری - مرکز پژوهشهای شیمی و مهندسی شیمی ایران

واکنش هیدروایزومریزاسیون همواره به همراه واکنش کراکینگ یا هیدروکراکینگ اتفاق می افتد. کاملاً مشخص شده است که هیدروایزومریزاسیون نرمال پارافینها در ابتدا اتفاق افتاده و سپس در ادامه واکنش کراکینگ بر روی محصولات ایزومری رخ می دهد. این امر منجر به کم شدن بهره محصولات ایزومری تولید شده می گردد. معمولا محصولات ایزومری تک شاخه دار به نسبت ایزوپارافینهای چند شاخه دار کمتر جهت واکنش کراکینگ مستعد می باشند. به همین خاطر جهت کاهش واکنشهای کراکینگ لازم است که چند شاخه ای شدن تا حد امکان محدود گردد. در بین مشخصه های کاتالیزور، میزان اسیدیته کاتالیزور یک تاثیر عمده ای روی بهره هیدرایزومریزاسیون دارد. دانسیته سایت اسیدی توزیع استحکام اسیدی نیز در عملکرد کاتالیزور دو تابعی نقش عمده ای دارند سایت اسیدی کاتالیزور توسط پایه آن تامین میگردد. در ادامه مروری بر آثار محققین مختلف، پایه های استفاده شده توسط آنها جهت ساخت کاتالیزور دو تابعی هیدروایزومریزاسیون نرمال پارافینهای سنگین بررسی شده است. پایه ها به شکل غربالهای مولکولی می باشند که اندازه دریچه ورودی حفره می تواند یک تاثیر عمده ای بر روی گزینش پذیری کاتالیزور دو تابعی داشته باشد. به طوری که اگر دریچه ورودی حفره به اندازه کافی کوچک باشد، از نفوذ مجدد ایزوپارافینهای تولیدی و یا ایزوپارافینهای موجود درخوراک به داخل این حفره ها جلوگیری کرده و به این ترتیب از واکنش بیشتر آنها در مجاورت سایتهای اسیدی کاتالیزور و در نتیجه کراکینگ آنها جلوگیری می نماید. در بین پایه های مختلف استفاده شده پایه های دارای میزان اسیدیته پایین ومنفذ ورودی حفره باریک، بهره های ایزومریزاسیون بالائی را از خود نشان داده اند. بر این اساس غربالهای مولکولی ZSM-22 , SAPO-11 به دلیل دارا بودن این دو ویژگی در غالب موارد بالاترین بهره های هیدروایزومریزاسیون را داشته اند.

هیدروایزومریزاسیون ، نرمال پارافین زنجیره بلند ، کاتالیزور دو تابعی ، سایت فلزی ، هیدروژناسیون ، هیدروژن گیری