غلامرضا خاکیزاده - محقق بخش اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اس
فرنگیس قنواتی - استاد یار بخش تحقیقات ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران، موسسه اصلاح و ته

جنس Irisزنبق) متعلق به خانوادهIridaceaeو از گیاهان بومی کشور بوده و دارای تنوع بسیار مناسبی در جهان میباشد. انواع زنبق نه تنها به عنوان گل های زینتی، بلکه به عنوان یکی از منابع تامین عطریات برای آرایش و زیبایی بکار می روند و درطب سنّتی نیز کاربرد فراوان دارند. استان همدان به دلیل داشتن شرایط آب و هوایی خاص رویشگاه بسیاری از گونه های وحشی جنسIris می باشد. در این بررسی گونه های مختلف این جنس با هدف شناسایی مناطق پراکنش، حفاظت خارج از رویشگاه و نگهداری جهت تحقیقات بهنژادی از مناطق مختلف استان و طی سه سال جمع آوری گردیدند. کلیه نمونههای جمعآوری شده بر اساس کلیدهای موجود شناسایی و نامگذاری شدند. در مجموع 54 نمونه زنبق از 51 نقطه استان جمعآوری گردید. نمونه های جمعآوری شده شامل 9 گونه I. reticulata I. ،I. meda ،I. Barnumae ،I. hymenospatha subsp. leptoneura ، I. spuria ،I. songarica I. acutiloba و I. germanica L ،Pseudocaucasica بودند. حداقل طول جغرافیایی انتشار گونهها 48ْ 07َ و حداکثر 1 ، حداقل عرض جغرافیایی 34ْ 09َ و حداکثر 35ْ 06َ بود. گونههای زنبق از ارتفاع 1600 تا 2280 متر بالاتر از سطح دریا انتشارداشتند و در ارتفاعات بیش از 2750 متر نیز دیده نشدند. در این بررسی گونههای I. ، I. Barnumea، I. spuria I. acutiloba، pseudocaucasica برای اولین بار از استان همدان جمع آوری و به فلور استان اضافه گردیدند.

جمع آوری، زنبق، ژرم پلاسم