مهرداد شجاعی
قادر خانبابایی
علی رحمت پور

با توجه به رشد فزاینده تقاضا برای لوله های پلی اتیلن در شبکه توزیع گاز و نظر به ویژگی ها و مشخصات فنی مواد PE و شرایط خوب سرویس دهی و سهولت اجرا و نصب این مواد، جایگزینی مناسبی برای لوله های فلزی به شمار می رود. آزمونهای مخرب به علت داشتن مشکلاتی مانند صدمه زدن به محصول و سیستم، پر هزینه بودن و اتلاف وقت زیاد و نیز توقف خط تولید و پروژه، امروزه جای خود را به روش های مخرب داده و استقبال صنایع مختلف به این روش رو به افزایش است. روش مناسب و متداول اتصال لوله های پلی اتیلن، روش الکتروفیوژن (EF) است. در روش EF، مشکل اساسی، انجام بازرسی فنی و ارزیابی کیفیت جوش بوده و با توجه به اهمیت موضوع و حساسیت انتقال گاز و خطرات بالقوه ناشی از نشت و انفجار احتمالی، بازرسی فنی سرجوش ها و تضمین ایمتی آن یک ضرورت انکارناپذیر محسوب می شود و اهتمام به یافتن راهکارهای علمی و فنی جهت نیل به این اهداف هموارمورد توجه ویژه صاحبان این صنعت بوده است. روش معمول بازرسی فنی و ارزیابی کیفیت جوش EF، استفاده از آزمونهای غیر مستقیم مخرب و بهره گیری از یک روش آماری و تصادفی است. با توجه به فرآیند جوش EF و وجود متغیرها و پارامترهای تاثیرگذار در کیفیت و استحکام آن و دخالت عواملی چون خطای تجهیرات، عوامل محیطی و نصب، استفاده از آزمونهای مستقیم و غیر مخرب یک نیاز جدی است. در این میان، پژوهش ضمن بررسی نظری روشهای مختلف NDT و مقایسه آن با روش های مخرب مرسوم چند نمونه از سرجوش های پلی اتیلن به کار رفته در شبکه توزیع انتخاب و با روش آزمون غیر مخرب التراسونیک (UR) و نیز از طریق آزمون مخرب مورد مطعلعه قرار گر فت. نتایج کلی نشان می دهد که استفاده از روش غیر مخرب می تواند موجب کاهش تعداد آزمونهای مخرب مورد نیاز، کاهش زمان و هزینه و مهم تر از همه افزایش ضریب اطمینان و دقت و پرهیز از روشهای آماری و تصادفی گردد.

آزمون های غیر مخرب (NDT) ، الکتروفیوژن ، سرجوش های پلی اتیلن