محمدرضا دلیری - دکترای مهندسی سازه های دریایی و کارشناس ارشد شرکت مهندسی و ساخت تاسیسا
صادق یزدانی - کارشناس ارشد مهندسی صنایع و کارشناس مهندسی مکانیک، شرکت مهندسی و ساخ

به علت رقابت موجود در تولید، عرضه، بازاریابی و کنترل بر بازار جهانی نفت و اشتراک برخی از میادین دریائی نفتی و گازی ایران با دیگر کشورهای خلیج فارس ضروری است که بهینه سازی صنایع دریایی و تولید نفت از میدانهای دریایی کشور همگام و به سرعت توسعه یابند تا از هدر رفتن منابع مشترک و از دست رفتن بازار نفت ایران جلوگیری شود. از طرف دیگر توسعه میادین دریایی به نسبت میادین خشکی با سرمایه گذاری سنگین تر، تکنولوژی پیچیده تر و نیز رقابت فشرده تری همراه است (شرح بیشتر در مرجع 1) که لزوم مدیریت منسجم، سیاست گذاری صحیح و ارائه راهکارهای مناسب و عملی قابل رقابت در عرصه بین المللی را طلب می کند. همزمان با سقوط جهانی تقاضای نسبی برای نفت و افت چشمگیر قیمت آن از سال 1993 کشورهای عمده تولید کننده نفت دریایی در غرب (انگلیس، نروژ، آمریکا و …) برنامه ریزی وسیعی را برای کاهش هزینه ها و استاندارد کردن عوامل تولید با تجدید نظر کلی در روش تفکر و طرز سنتی خود و با نوآوری و بهینه سازی در مدیریت و توسعه سازه های فراساحلی و تولید نفت از منابع دریایی آغاز کرده اند. اخیرا برخی از کشورهای فوق با حمایت ملی، بررسی، شناخت و اصلاح روش عملکرد و قوانین دریایی خود و نهایتا با بکارگیری مدیریت متخصص و حرفه ای توانسته اند، درمقایسه با بهترین عملکردهای سال 1993 خود، در یک برنامه 4 ساله به کاهشی در حدود 40 الی 50 درصد در هزینه های کلی استخراج نفت از دریا دست یابند. با توجه به جایگاه ویژه درآمدهای نفت دریایی در اقتصاد ملی کشور ما و در مقابله با افزایش هزینه های تولید آن بویژه در بخش های وابسته به ارز خارجی و کاهش سریع قدرت رقابت در زمینه فروش نفت، تاسیسات دریائی و نفتی ایران باید به شناخت عملکرد فعلی و سنتی خود، جمعبندی سریع نقاط قوت و ضعف آن و تجدید نظر بنیادی در برنامه ها و عملکرد جاری با تدوین برنامه کاهش استاندارد هزینه ها، تلاش خود را نه برای بقا بلکه برای موفقیت و دسترسی به قدرت تولید اقتصادی تر از سایر رقبا آغازکند. این مقاله با معرفی دیدگاه ها و تشریح روش مدیریت طرح بکا که مخفف برنامه کاهش استاندارد هزینه ها می باشد فراخوان ملی جهت تدوین و کاربرد یک برنامه منسجم صنعتی به منظور بهینه سازی صنایع دریایی نفت و گاز کشور را دنبال می کند. چهار محور در برنامه بکاه مورد بحث قرار می گیرد که اولین آن عبارتست از تاریخچه ، تشریح دیدگاه و اهداف برنامه بکاه، دومین محور در زمینه دگرگونی فرهنگی مورد نیاز جهت پذیرش ایده های جدید بحث می کند. سومین محور پژوهشی دارد بر ابزار مورد نیاز برای دستیابی به این تغییر که شامل دستورالعمل ها، تمرین ها، تدوین ضوابط ، کنترل کیفی و روش عملکرد می باشد. چهارمین محور نگرشی دارد بر برنامه های لازم جهت آموزش و تربیت نیروها که متضمن آن است که درس های آموزش داده شده آموخته باشد.