مهدی وفاخواه - عضو هیات علمی گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس
محمد مهدوی - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج - دانشکده منابع طبیعی

خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که رخداد آن اثرات بسیار زیانباری بر محیطهای اکولوژیک وارد می سازد. بررسی علمی این بلیه طبیعی یکی از نیازهای اساسی برنامه ریزی های کشاورزی و منابع آب در اقالیم خشک و نیمه خشک محسوب می گردد. تحلیل جریانهای حداقل روشی برای برآورد خشکسالی هیدرولوژیک است. از میان روشهای برآورد جریانهای حداقل در مناطق فاقد آمارکافی، آنالیز منطقه ای جریان حداقل روشی است که متکی بر آمار واقعی بوده و لذا نتایج آن قابل اعتمادتر می باشد. لذا این روش برای برآوردخشکسالی هیدرولوژیک درمناطق خشک مرکزی ایران به کار گرفته شد. در این مطالعه با بررسی کلیه ایستگاه های موجود درمنطقه مورد مطالعه، 22 ایستگاه هدرومتری مناسب انتخاب و سپس جریانهای حداقل 1، 7، 15 و 30 روزه هر یک از ایستگاه ها با استفاده از آمار دبی روزانه با ترسیم منحنی های تداوم جریان سالیانه برآورد شد. با بکارگیری هشت تابع توزیع آماری، تابع توزیع لوگ نرمال سه پارامتری بعنوان مناسبترین توزیع منطقه ای انتخاب گردید. و جریانهای حداقل 1، 7، 15 و 30 روزه با دوره برگشت 2 ساله برآورد گردیدند. همچنین هشت پارامتر فیزیوگرافی، دو پارامتر اقلیمی و یک پارامتر زمین شناسی برای حوزه های منتخب تعیین شد. سپس با استفاده از روش رگرسیون گام به گام جریانهای حداقل 1، 7، 15 و 30 روزه با دوره برگشت 2 ساله با 11 پارامتر اندازه گیری شده ارتباط داده شد و مدلهای برای برآورد خشکسالی هیدرولوژیک درمناطق خشک مرکزی ایران ارائه گردید. همچنین این روش نشان داد که سه متغیر مساحت، متوسط بارندگی سالیانه و درصد سازندهای نفوذپذیر اهمیت بیشتری از بقیه پارامترها داشته و بیشترین تاثیر را در خشکسالی هیدرولوژیک دارا می باشند.

خشکسالی هیدرولوژیک ، جریانهای حداقل ، آنالیز منطقه ای ، لوگ نرمال سه پارامتری ، رگرسیون گام به گام