بهلول علیجانی - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم
مجید حبیبی نوخندان - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی دانشگاه تهران

ایمنی عبور و مرور یکی از اصول اساسی مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل می باشد بطوریکه درکشورهای توسعه یافته همگان با توسعه سایر بخشهای مهندسی ترافیک، موضوع ایمنی نیز مورد توجه قرار می گیرد و با انجام مطالعات و فراهم آوردن تمهیدات لازم سعی شده است که تصادفات و پیامدهای ناشی از آن را تا حد ممکن به حداقل برساند. از موضوعات قابل توجه در برنامه ریزی و طراحی جادهها و راههای جدید، بررسی آثار پدیده های اقلیمی در مقیاس محلی، بر حمل و نقل جاده ای است، هدف، تامین ایمنی و سلامتی دائم استفاده کنندگان و همچنین حفظ ارزش اقتصادی جاده ها است. بدین منظور با استفاده از آمار ذیل و تجزیه تجلیل آنها به مطالعه محور هراز، که یکی از محورهای مهم ارتباطی کشور است، درجهت شناخت عوامل اقلیمی موثر بر تصادفات ایم جاده اقدام نمودیم. 1ـ آمار تصادفات روزانه جاده هراز بین سالهای 75-1369 از بخش ایمنی ترافیک سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور 2ـ آمار تردد و ترافیک جاده هراز بین سالهای 77-1373 از بخش آمار و خدمات ماشینی سازمان حمل و نقل پایانه های کشور. 3ـ آمار ساعتی دما، بارش، سرعت باد و هوای حاضر ایستگاه آبعلی از بخش خدمات ماشینی سازمان هواشناسی کل کشور. بعد از استخراج زمان تصادفات به تفکیک روز، ساعت و همچنین بررسی هر یک در ارتباط با شرایط جوی (دما، بارش، باد، میدان دید و هوای حاضر) با استفاده از روشهای آماری و آزمون های مناسب، نتایج ذیل حاصل گردید: عناصر و پدیده های اقلیمی از مهمترین عوامل بروز تصادفات محور هراز در طی ماههای سرد بوده است، بطوریکه با بررسی فراوانی تصادفات در پدیده های مختلف اقلیمی مشخص شد که درماه مارس (اسفندماه) 237 مورد معادل 26 درصد، ماه دسامبر (آذرماه) با 206 مورد معادل 22 درصد و ماه ژانویه (دی ماه) با 170 مورد تصادف معادل 18 درصد از مجموع 931 مورد تصادف، با پدیده غالب یخبندان و ریزش برف همراه بوده اند و مابقی تصادفات با فراوانی کمتر در ارتباط با دیگر پدید های اقلیمی بودند. با مطالعه فراوانی مکانی تصادفات به این نتایج دست یافتیم که در کیلومتر 20 (حوالی شهر رودهن)، کیلومتر 35 (گردنه امامزاده هاشم) و کیلومتر 45 (بین پلور و منظریه) از مبدا پاسگاه جاجرود، بیشترین فراوانی مکانی تصادفات را به خود اختصاص داده اند.

ایمنی ، تصادفات ، ترافیک ، پدیده های اقلیمی ، جاده هراز