حسینمراد محمدی - استادیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
علی اکبر شمسی پور - دانشجوی دکترای گرایش اقلیم شناسی دانشگاه تهران

سفره های آب زیر زمینی دشتهای شمال همدان در طی سالهای گذشته (نیمه دوم دهه 1370) با افت شدید و فاجعه آمیزی رو برو شده است، به طوری که سبب خشکی یا کم آبی قنوات، چشمه ها و چاههای منطقه شده، همزمان با این پدیده خشکسالیهای متوالی و بسیار شدید به موازات اغلب نقاط کشور در آن به وقوع پیوسته است. آب مورد مصرف غالب بخشهای کشاورزی، اقتصادی و شرب منطقه از منابع ابهای زیر زمینی است، بنابراین افت شدید سطح ایستابی سبب اختلال و ایجاد بحران در کشاروزی و شرب اغلب آبادیها و کشاورزان منطقه گردیده است. از آنجا که دشت های مورد مطالعه از سال 1370 منطقه ممنوعه توسعه آبهای زیر زمینی بوده، ولی در نیمه دوم دهه 70 با افزایش چشمگیر افت و تخلیه ابهای زیر زمینی بر خلاف روند اولیه باعث توجه بیشتر به نوسانات و ناهنجاریهای عناصر اقلیمی حاکم بر منطقه و اثرات آن بر منابع آب گردید. کاهش ریزشهای جوی و با افزایش محسوس دما در دوره سرد سال تغییر نوع بارش از برف به باران در سالهای اخیر به تدریج عاملی در افت متناوب و بعضا با شتاب سفره های زیر زمینی در شدتهای شمال همدان گردیده است که به موازات برداشتهای بی رویه جهت مصارف کشاورزی موجب تخلیه آبخوان دشتها و در نتیجه وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی در سطح منطقه گردیده است. در این تحقیق با استفاده از قابلیتهای تحلیل تکنیک GIS و نرم افزارهای آماری Statigraph , SPSS به معرفی و بررسی نتایج تحقیق و مطالعه مورد در اثرات خشکسالی های 78-77 و 79-78 بر منابع آبهای زیر زمینی دشتهای شمال همدان پرداخته می شود.

خشکسالی هیدرولوژی ، دشتهای شمال همدان ، آبهای زیر زمینی ، افت سطح ایستابی