کورش محمدی - استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس
رحمان داوطلب - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه تهران
فرهاد میثاقی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهشکی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران

خشکسالی پدیده ای اجتناب ناپذیر می باشد، که اکثر نقاط دنیا با آن روبرو هستند. خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که خسارات فراوانی را انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد، و با دیگر حوادث از قبیل سیل، طوفان، زلزله و … متفاوت می باشد. عمده این تفاوت ها در تاثیر تدریجی خشکسالی طی یکدوره نسبتا طولانی، عدم تعیین دقیق زمان شروع و خاتمه آن و وسعت جغرافیایی آن می باشد. از طرف دیگر عدم تعریف دقیق و قابل قبول جهانی از پدیده خشکسالی به پیچیدگی و سردرگمی بررسی آن افزوده است. خشکسالی ابتدا با کمبود بارندگی حادث میشود، بنابراین بارش عمده ترین پارامتری است که در تعریف خشکسالی بکار می رود و کمبود یا فقدان آن آستانه رخداد خشکسالی می باشد. برای پایش خشکسالی از سوی محققین در سراسر دنیا روش های مختلفی پشنهاد شده است. یکی از این روش ها که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است، شاخص (Standard Index of Annual Precipiation)SIAP می باشد. دراین تحقیق با استفاده از آمار بارندگی ایستگاه های باران سنجی وزارت نیرو که داری دوره آماری مناسسب بودند، شاخص خشکسالی درحوزه آبریز مارون در جنوب غرب ایران تعیین شد. بدین منظور ابتدا آمار بارندگی مورد تصحیح، تکمیل و تطویل قرار گرفت، و آزمون صحت همگنی داده ها به ران تست (Run Test) انجام شد. پس از آن شاخص SIAP برای کلیه ایستگاه ها تعیین شد و بر اساس نتایج حاصله سالهای معرف خشک، نرمال و تر برای کل حوزه انتخاب گردید. در انتها با استفاده از روشهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و زمین آمار (Geostatic) خشکسالی در منطقه پهنه بندی شد و نواحی با ریسک بالای خشکسالی مشخص شد.

خشکسالی ، شاخص SIAP ، پهنه بندی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، زمین آمار