علیرضا ربیعی

امروزه ناوبری یا هدایت وسایل نقلیه با استفاده از نقشه های رقومی به تدریج به روشی اقتصادی و ساده تبدیل شده است. در حال حاضر شرکتهای زیادی این سیستمها را به صورت تجاری به بازار مصرف عرضه می کنند. این سیستمها موقعیت وسیله نقلیه را بر اساس سنسورهای حساس به چرخش تایرهای وسیله نقلیه، قطب نما، ژیروسکوپ، تجهیزات تعیین موقعیت رادیویی، GPS ، و یا ترکیبی از موارد مذکور تعیین مینماید. نوع نقشه های مورد استفاده در چنین سیستمهایی نیز بسته به روشهای استفاده شده و نیاز کاربران تغییر می کند. بعنوان مثال چگونگی محاسبات موقعیت وسیله نقلیه بر اساس نحوه نمایش روی نقشه، نشان دادن موقعیت و پیدا کردن موقعیت بر اساس آدرس مقصد، در تهیه نقشه موثر هستند. دقت تهیه نقشه بسته به نوع استفاده از آن تغییر می کند، بعنوان مثال کاربرد نقشه ها در شهر مستلزم آن است که طول وسیله نقلیه، سلسه مراتب عملکرد معابر، اطلاعات مربوط به جهت حرکت در معابر و خصوصیات توپولوژیکی منطقه نیز در نظر گرفته شوند. ایجاد چنین نقشه هایی برای هدایت وسایل نقلیه ، کار بسیار دشواری است. در حال حاضر وسایل نقلیه به محیطی الکترونیکی ولوکس برای رانندگان تبدیل شده است. کامپیوترهای ترافیکی لحظه به لحظه، نقشه راهنمای دیجیتال راهها همه یکجا در اختیار رانندگان می باشد. در چند سال اخیر بازار چنین تجهیزاتی بسیار پر رونق شده است. در ژاپن کارخانه نیسان، در آلمان کارخانه بوش و در ایالات متحده شرکت Etak، سیستمهای راهبری خودکار را در تعداد بالا به بازار مصرف عرضه می کنند. با پیشرفت فراگیر فن آوری الکترونیکی قیمت این سیستمها بشدت کاهش یافته است. به طوری که قیمت آخرین مدل تولیدات شرکت Etak یعنی sky Map Traveler به حدود 300 دلار میرسد. شکل 1 نمونه ای از sky Map Traveler ساخت شرکت Etak را نشان میدهد. این سیستم دارای گیرنده GPS می باشد و به یک دستگاه کامپیوتر کتابی متصل می شود. هان طور که گفته شد اساس سیستم راهبری خودکار، نقشه می باشد. نقشه ها باید اطلاعات زیر را در اختیار قرار دهند: - محاسبه موقعیت و راهبری وسیله نقلیه بر اساس پیش بینی موقعیت وسیله نقلیه بر روی نقشه. - نمایش گرافیکی وسیله نقلیه بر روی صفحه و یا اعلام موقعیت آن به صورت متن و یا به صورت شفاهی - ارتباط مستقیم با مرکز کنترل ترافیک منطقه در این مقاله درمورد سیستمهای راهبری خودکار وروشهایی که در حال حاضر استفاده می شود و همچنین نحوه نمایش اطلاعات به صورت گرافیکی، متنی و شفاهی اشاره شد، همچنین روشهای پیدا کردن مقصد و مسیر حرکت نیز بیان میشود.