آمنه رستمی - مهندس ایمنی و بازرسی فنی، دانشگاه صنعت نفت
فخرالدین اشرفی زاده - عضو هیات علمی دانشکده مواد، دانشگاه صنعتی اصفهان

مقدار زیادی از گاز طبیعی که در ایران تولید می‌شود ترش است. حضور سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن در مخازن هیدروکربن می‌تواند مشکلات اساسی را در مورد مواد به کار رفته در سرویس به وجود بیاورد. در این مقاله سعی در ارزیابی و بررسی خرابی‌هایی شده است که در محیط‌های گاز ترش در صنعت نفت و گاز به وجود می‌آید و همچنین پارامترهایی که بر روی این خرابیها تأثیر می‌گذارد. خرابی‌های مواد می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد که شامل موارد زیر می‌باشد: 1- Sulfide-stress cracking 2- hydrogen-induced cracking 3- stress-corrosion cracking 4- weight-loss corrosion. پارامترهایی نظیر غلظت سولفید هیدروژن، دما، میزان استحکام و کار سرد بر خوردگی نوع اوّل و عواملی مانند سطح تنش و شکل نواقص موجود در فلز بر خوردگی نوع دوّم و غلظت کلرید، هیدروژن سولفید و دما بر خوردگی نوع سوّم تأثیر گذارند. هر کدام از این خرابیها باید به درستی بررسی شود تا روش‌های مناسب و شایسته‌ای برای کاهش اثر آنها در محیط عملیات اتخاذ شود. به خوبی واضح است که بحث ایمنی در انتخاب مواد برای بررسی‌های گاز ترش دارای اهمیت اساسی است. حتی یک نشست کوچک از سولفید هیدروژن می‌تواند اثرات زیانباری را روی سلامتی و رفتار انسان بگذارد که بسته به غلظت و طول مدت تماس با گاز متفاوت خواهد بود. روش کنترل این خرابی‌ها می‌تواند با شناسایی و انتخاب مواد مناسب و یا با استفاده از ممانعت‌کننده‌های ویژه انجام گیرد. طراحی و تجهیزات نیز اغلب در به دست آوردن مقاومت خوب در برابر خوردگی بسیار مهم است.

گاز ترش، تردی هیدروژنی