فریبا سیدزاده - فارغ التحصیل مهندسی شیمی

غشاهای بیولوژیک سدهای غیرقطبی هستند که تمام سلولهای زنده را احاطه نموده‌اند. آنها باعث تنظیم انتقال ملکول به داخل یا خارج از سلول می‌شوند. لیپید‌ها به همراه پروتیین‌ها و نوکلئیک اسیدها ساختار مهم بیولوژیکی مواد زنده هستند. اکثر لیپیدها مومی شکل و چرب هستند و در اینجا تأکید روی آمفی پاتیک لیپیدها می‌باشد که این نوع لیپیدها ساختار غالب غشاهای زیستی و لیپوزوم‌ها هستند. لیپوزوم‌ها دارای ساختار کروی شکلند که از لیپید‌های دو لایه چرخیده شده تشکیل شده‌اند. سایز لیپوزوم ها از 20nm تا چندین میکرومتر متغیر می‌باشند همچنین می‌توانند از یک یا چند غشای هم محور که ضخامت هر کدام 4nm می‌باشند تشکیل شده باشند. لیپوزوم‌ها دارای خواصی هستند که برای انتقال دارو بسیار مناسب و مؤثر می‌باشند. قابلیت کاربرد داروها اغلب یک توافق بین اثر درمانی و اثرات جانبی آن‌ها می‌باشد. سیستم‌های انتقال داروی لیپوزومی نه تنها قابلیت انتقال دارو با غلظت بالا را دارند بلکه توانایی مورد هدف قرار دادن سلول یا اندام‌های مخصوص را دارند بنابراین اثرات جانبی مضر می‌تواند کاهش پیدا کند که در نتیجه اثر دارو روی عضوهایی که مورد هدف نمی‌باشد را کاهش می‌أهد. استفاده از لیپوزوم‌ها در سیستم‌های دارویی دارای مزایایی و معایبی می‌باشد. خاصیت آمفی پاتیکی لیپوزوم‌ها همراه با دو لایه‌ای‌های هیدروفوبی و هیدروفیل داخل هسته قادر حل کردن یا گیر انداختن هر دو نوع داروهای هیدروفوبی هستند. همچنین قدرت حل کنندگی بالا و گزینش قوی خواص فیزیکی و شیمیایی باعث مورد توجه بودن لیپوزوم‌ها می‌باشد. سیستم‌های مؤثر انتقال دارو که بر اساس لیپوزوم‌ها پایه‌ریزی شده‌اند باید دارای خواص مخصوص فراوانی باشند پایداری کلوئیدی و شیمیایی و بیولوژیکی خوبی مورد نیاز می‌باشد. حقیقت غیرتعادلی بودن ساختار لیپوزوم‌ها لزوما به این معنا نمی‌باشد که آنها برای انتقال دارو پایدار نیستند. برعکس پایداری کلوئیدی ساختار غیرتعادلی کمتر به تغییرات خارجی به نسبت مایسل‌ها حساس می‌باشد. از این رو لیپوزوم‌های کلوئیدی کاربردهای دارویی بسیاری دارد.

غشاهای بیولوژیکی، لیپوزوم، سیستم انتقال دارو