اکرم بتوخته - کارشناس ارشد مدیریت دولتی
امیر محمدزاده - دکتری مدیریت دولتی

امروزه بحث تجارت الکترونیکی در صدر اولویت های سازمان های متفاوت قرار گرفته است . هر سازمانی که به توجه لازم را نداشته باشد در کوتاه مدت با کاهش سودآوری و در بلندمدت با احتمال حذف حیات خود روبرو می گردد، لذا برنامه ریزی جهت بکارگیری EC یکی از اقدامات استراتژیک سازمانها می باشد . برای راه اندازی بورس الکترونیک ما نیازمند داشتن پیش نیازهای تجارت الکترونیک در کشور می باشیم . بنابراین برای دستیابی به این امر بایستی زیرساختهای آن از طریق وزارت فناوری اطلاعات وارتباطات تأمین شود . وقتی خیلی از خرید و فروش ها در محیط الکترونیکی صورت می گیرد اگر ما نتوانیم در این عرصه وارد و از این محیط استفاده کنیم، فرصتهای زیادی را از دست می دهیم . این بدان معناست که باید لوزام حلقه بزرگ تجارت الکترونیکی را سازمان بدهیم . لوازم تجارت الکترونیکی در چند بخش تفکیک می شود . بخشی برمی گردد به زیرساختها اعم از فنی، نیروی انسانی، حقوقی و قضایی و بخشی بر می گردد به لجستیک که در این بحث گمرک، حمل و نقل و بانکداری را می بینیم . اما در این میان بانکداری الکترونیکی دارای نقش خاصی است . در هر حال ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیکی مستلزم برخورداری از برخی زیرساختهای مناسب اقتصادی و اجتماعی است . بنابراین برای توسعه و گسترش مناسب بانکداری الکترونیکی و تجارت الکترونیکی درکشور باید نسبت به ایجاد زیرساختهای مناسب مخابراتی، امنیت درتبادل اطلاعات، تدوین قوانین و مقررات حقوقی مناسب، بسترسازی فرهنگی و آشنانمودن مردم و بنگاههای اقتصادی با مزایای تجارت الکترونیکی و پرداخت الکترونیکی و تسریع در شکل گیری دولت الکترونیکی بطور جدی اهتمام ورزید . با بررسی موانع عدم راه اندازی بورس الکترونیک در بازار سرمایه ایران شاید بتوان به این مسئله پرداخت که چرا در عصر تجارت الکترونیک، ساخت و راه اندازی مکانهای فیزیکی برای انجام معاملات صورت می گیرد . یکی از مهمترین گامها در برنامه ریزی EC شناسایی موانع بکارگیری EC در سازمان و ارایه راهکارهای اجرایی برای رفع آنها می باشد . در این راستا در این تحقیق به شناسایی موانع بکارگیری بورس الکترونیک در بازار سرمایه ایران و ارایه راهکارهای اجرایی برای رفع آنها پرداخته شده است . برای شناسایی این موانع و ارایه راهکارهای اجرایی از دو جامعه آماری استفاه شده است . دسته اول شامل کارشناسان و متخصصان شاغل و آشنا با EC در سازمان بورس و واحدهای کارگزاری می باشند . دسته دوم شامل خبرگان داخلی EC و IT می باشد که با تعداد ٩ نفر شناسایی شدند داده های لازم برای شناسایی موانع از جامعه اول از طریق یک پرسشنامه ٤١ سوالی جمع آوری شد و برای ارایه راهکارها از طریق مصاحبه با خبرگان استفاده شد . از آنجا که در جامعه اول از آمار استنباطی، ضریب همبستگی و محاسبه رگرسیون برای رد و یا تایید فرضیات استفاده شد . بر اساس نتایج تحقیق در بازار سرمایه ایران موانع در ٣ طبقه شناسایی شدند . این موانع عبارتند از : مخابراتی ( اینترنت ) ، بانکداری الکترونیکی، فنی، حقوقی و فرهنگی . رتبه بندی این موانع براساس تحلیل واریانس به ترتیب از بیشترین مانع تا کم ترین مانع به صورت -١ عدم توسعه بانکداری الکترونیک -٢ عدم توسعه مخابراتی ( اینترنت ) ، زیرساخت فنی و موانع فرهنگی -٣ فقدان زیرساختار حقوقی و قانونی می باشد .

بورس الکترونیکی، موانع، بازار سرمایه ایران