علیرضا یزدان پناه - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان
رحیم مطلبی فرد - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

به دلیل در نظر نگرفتن اهمیت و تاثیرات مثبت مواد آلی در اراضی کشاورزی، اغلب خاکهای کشور از این لحاظ دچار کمبود گشته و باعث کاهش چشمگیری در حاصلخیزی خاک شده است. بدین سبب اراضی وسیعی از مناطق حاصلخیز کشور امروزه به صورت متروکه، از سکنه های محلی خالی گشته و خاک به صورت نامناسب بدست طبیعت سپرده شده است. بعبارت دیگر، با رها نمودن این زمینها، حاصلخیزی آن توسط فرسایش آبی و بادی کاهش بسیار مییابد. هدایت و راهنمایی کشاورزان محلی در این ارتباط در نقاط روستایی کشور که سطح زیادی را شامل میشود م یتواند تاثیر بسزایی در افزایش میزان تولیدات کشاورزی داشته و از مهاجرت کشاورزان به نقاط دیگرجلوگیری نماید. همچنین این امر م یتواند در نقاطی که عملیات کشاورزی به صورت تجاری صورت م یگیرد، تاثیر قابل ملاحظ های در میزان تولید داشته ودر ثبات و حفظ کشاورزی پایدار موثر واقع گردد. متاسفانه این امر مهم بخصوص در بین کشاورزان محلی بطور صحیح روشن نبوده وطرحهای تحقیقاتی روشنگر در این زمینه بطور کافی انجام نیافته است( ٢).بررسی تاثیرات متعدد موادآلی بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در استان همدان مورد مطالعه قرار گرفت. دراین تحقیق تاثیر مقادیر مختلف از منابع متفاوت مواد آلی مورد بررسی واقع گردید.اثر تیمارهای مختلف مواد آلی بر خواص فیزیکی خاک شامل نفوذپذیری خاک نسبت به آب و همچنین وزن مخصوص ظاهری خاک و نیز تاثیر این تیمارها بر خواص شیمیایی خاک چون میزان کربن آلی، فسفر و پتاسیم و ازت ضمن اجرای طرح آماری کرتهای خرد شده در خاکی با بافت سنگین بررسی و چنین نتیجه گیری شد که اثر سطوح و نوع ماده آلی و همچنین اثر متقابل آنها بر مقدار وزن مخصوص ظاهری خاک در سطح ١% آزمون دانکن معنی دار بود اما اثر سطوح و نوع ماده آلی بر مقدار نفوذپذیری خاک نسبت به آب معنی دار نگردید. همچنین اثر تیمارهای مختلف بر مقدار ازت، فسفر و پتاسیم قابل جذب و همچنین مقدار کربن آلی خاک معنی دار نبود.در خاک با بافت سنگین اثر تیمارهای مختلف بر مقدار محصول ذرت معنی دار گردید.