رئوف سیدشریفی - دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
یعقوب راعی
رضا سیدشریفی

افزایش روزافزون جمعیت و بهره برداری نامطلوب از منابع تجدید شونده مانند مراتع موجب م یشود سالانه بخش عمد های از درآمدهای ارزی کشور صرف خرید محصولات کشاورزی شود. تأمین علوفه ازمنابع دیگر می تواند بعنوان اولین گام درراه کاهش فشار بر مراتع و شروع برنامه های اصلاحی واحیای مراتع باشد ( ۱). کشورما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته، بالطبع مقدار مواد آلی خا کهای آن پایین بوده و اغلب گیاهان دچار کمبود نیتروژن هستند. متأسفانه این کودها به صورت مؤثر استفاده نشده و کارآیی آنها پایین می باشد( ۲). متوسط کارآیی استفاده از نیتروژن را دردنیا، برای غلات ۳۳ درصد ذکرکرد هاند که این میزان برای کشورهای در حال توسعه و پیشرفته به ترتیب ۲۹ و ۴۲ درصد م یباشد( ۸). از دیدگاه اقتصادی لازم است تا این کارآیی افزایش یابد. توصیه دقیق کودی با توجه به نیازگیاه و مصرف به موقع کودها ازجمله راه های افزایش کارآیی استفاده ازنیتروژن می باشند. معمو ً لا بالاترین کارآیی مصرف کود در اولین واحدهای مصرف آن به دست م یآید. به تدریج با مصرف مقادیر بیشتر کود، کمبود عناصر غذایی گیاه برطرف م یشود. ( ۴و ۷ ). نتایج حاصل ازبررسی برنگار و فاسی( ۲۰۰۱ )و ،گاردنر و همکاران ( ۱۹۹۴ )، خاطری و واندر لیب ( ۱۹۹۲ )وشالجی و همکاران ( ۱۹۹۷ )حاکی از ان است که ویژگ یهای کمی و کیفی این گیاه به نحو چشمگیری تحت تأثیر تراکم بوته و کود نیتروژن قرار می گیرد .گاردنر و همکاران( ۱۹۹۴ )گزارش کردند مصرف ۴۵۰ کیلوگرم نیترات آمونیم در هکتار، عملکرد علوفه را 2/5 تن درهکتارنسبت به شاهدافزایش داد. گزارشات سرکتون و راف ( ۱۹۹۷ ) حاکی از ان است که با مصرف کود بیشتر کارایی ان کاهش می یابد. هدف ازاین ازمایش بررسی اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن بربیوماس تولیدی و کارایی مصرف کود نیتروژن درسورگوم علوفه ای واریته اسبید فید درتراکم های مختلف بوته درشرایط اب و هوایی اردبیل بود.