محمدرضا قیطانچی - موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
محمد رئیسی - موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

طی 30 سال اخیر زمین لرزه های متعددی در منطقه قائنات به وقوع پیوسته اند که باعث تلفات جانی و زیانهای مالی فراوان گردیده اند. جدیدترین آنها زمین لرزه قائن –بیرجند می باشد . این زمین لرزه در 20 اردیبهشت 1376 (10 مه 1997) و ساعت 12 و 27 دقیقه و 29/6 ثانیه به وقت محلی (ساعت 7 و 57 دقیقه و29/6 ثانیه به وقت گرینویچ) در منطقه قائنات به وقوع پیوست. شبکه جهانی وابسته به USGS مشخصات این زمین لرزه را به طول جغرافیایی 59/752 E و عرض جغرافیایی 33/859N و بزرگیهای Mb=6.3 و Ms=7/3 و عمق 33 کیلومتر اعلام نموده است. بااستفاده از حل ممان، USGS عمق این زمین لرزه را 20 کیلومتر، بزرگی آن را Mw=7.1 ممان آن را ده به توان 26 ضربدر 5/4 دین سانتی متر با ساز و کار: (Np1: Strike= 340, Dip=88, Slip=179; Np2: Strike= 250, Dip= 89, Slip=20) اعلام نموده است. این زمین لرزه که بزرگترین زمین لرزه پس از زمین سال 1369 رودبار در کشور میباشد، باعث کشته شدن 1567 نفر، زخمی شدن 2300 نفر و بی خانمان شدن بیش از 50/000 نفر گردید. زمین لرزه قائن – بیرجند نیز به مانند سایر زمین لرزه ها در این منطقه با شکستگی سطحی به همراه بوده است. بلافاصله بعد از وقوع این زمین لرزه، گروهی از موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران جهت مطالعات صحرایی به منطقه آسیب دیده اعزام گردیدند و شبکه موقت لرزه نگاری جهت تثبیت پس لرزه ها در منطقه نصب نمودند. در این مطالعه ابتدا نتایج به دست آمده از بررسیها و مشاهدات صحرایی ارائه می گردد. سپس با تحلیل داده های ثبت شده خصوصیات دقیقتر این زمین لرزه مورد بررسی قرار گرفته و در مرحله بعدی خصوصیات پس لرزه های ثبت شده مورد بررسی قرار می گیرد.