محمد زارع - استادیار بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
عزت اله رئیسی - استاد بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
فریدون کرم پور - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی دانشگاه شیراز

در این تحقیق منابع آب سازند های سخت منطقه شیرکوه مورد توجه قرار گرفته، که به لحاظ اهمیت اصلی ترین منبع تغذیه حوضه آبریز کویر سیاهکوه در استان یزد میباشد. ضمن این مطالعه معلوم گردید که متوسط نسبتهای وزنی کاتیونی Mg: K,Mg:Na,CaLK,Ca:Na در آبهای گرانیتی منطقه، بیشتر از نسبتهای یاد شده در سنگهای گرانیتی میزبان هستند. احتمالا علن آن بیشتر بودن نرخ انحلال کاتیونهای دارای کلسیم و منیزیم نسبت به کانیهای حاوی سدیم و پتاسیم، و نیز تبادل کاتیونی می باشد. از طرفی تیپ آب از نواحی تغذیه به طرف نواحی تخلیه، در جهت افزایش TDS ، از Ca-HCO3 به Mg-Ca-HCO3 تغییر می کند. در ابتدای مسیر جریان و در سنگهای گرانیتی انحلال کانیهای کلسیک بیشتر است. پس از ورود آب به آبرفتهای وسط دره و حرکت در این محیط، انحلال کانیهای دارای منیزیم و یا تبادل کلسیم آب با منیزیم روی کانیهای رسی و مواد آلی باعث کاهش نسبت Ca:Mg و تغییر تیپ آب زیر زمینی می شود. همچنین ضمن مطالعه مقدار سیلیس محلول در آب، مشاهده گردید که در فصل تر میزان سیلیس محلو در اثر انحلال کانیهای سیلیکاته در جهت مسیر جریان آب افزایش می یابد. اما در فصول خشک روند مذکور معکوس می شود و در جهت جریان، میزان سیلیس کاهش می یابد. احتمالا در این شرایط به علت زمان ماندگاری زیاد و رسیدن محلول حاوی سیلیس به حالت اشباع تشکیل و رسوبگذاری کانی ثانویه حاوی کاتیونهایی از قبیل منیزیم و کلسیم باعث مصرف شدن این اجزاء در طول مسیر جریان می گردد.