محمد زارع - استادیار بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
فریدون کرم پور - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی از دانشگاه شیراز
عزت الله رئیسی - استاد بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز

برای یافتن پارامترهایی که بتوان با آن، آب چشمه های آهکی و گرانیتی (سازندهای سخت) را از نظر منشأ تفکیک کرد، ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منابع آب ناحیه شیرکوه، با یکدیگر مقایسه شده اند. از بین ویژگی های فیزیکی، رسانایی الکتریکی(EC) و PH آب های آهکی و گرانیتی در محدوده مشابهی قرار می گیرند. اما دما و بده خروجی چشمه های آهکی، محدوده بالاتری نسبت به منابع گرانیتی دارند. این تفاوت را می توان به وضعیت هیدروژئولوژیکی دو نوع آبخوان مذکور مربوط دانست. در آبخوان آهکی، به دلیل انجام پدیده ی انحلال و وجود مجاری باز، آبدهی چشمه ها بیشتر بوده و به علت امکان تبادل دمایی با محیط، دمای آب افزایش می یابد. همچنین، فاصله ی زیاد محل ظهور چشمه های آهکی تا محل ذوب برف ( منطقه ی تغذیه )، زمان کافی برای تبادل دمایی و به تعادل رسیدن دمای آب با محیط را فراهم می کند. از سوی دیگر، در بین پارامترهای شیمیایی اندازه گیری شده، مقادیر آنیون های اصلی (کلرید، سولفات و بی کربنات ) و کاتیون های اصلی ( کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم ) در آب های آهکی و گرانیتی، تفاوت چندانی نشان نمی دهد. تنها پارامتر شیمیایی که می توان از آن برای تمایز این دو نوع آب استفاده کرد، میزان سیلیس محلول در آب است. سیلیس آب های آهکی، در محدوده پایین تری نسبت به آب های گرانیتی قرار دارد. علت این تفاوت، به منشأ متفاوت تأمین کننده سیلیس در این دو نوع سنگ مربوط است. در آبخوان آهکی، سیلیس از راه انحلال کانیهای سیلیکاتی رسی موجود در زمینه سنگ و نیز رسوبات موجود در شکستگی های آن، تأمین می شود که این کانی ها دارای آهنگ انحلالپذیری بسیار کمی هستند. در حالی که منشأ این جزء در سنگهای گرانیتی، کانیهای سیلیکاتی انحلالپذیرتری مانند پلاژیوکلاز و بیوتیت می باشد.