فرید مر - بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
زهرا بنیادی - بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز

به منظور تعیین زمین شیمی و ژنز کانسار منگنز ناریگان واقع در 30 کیلومتری شمکال شرق شهرستان بافق در استان یزد، مطالعات سنگ نگاری، کانه نگاری و زمین شیمیایی بر روی این کانسار انجام شد. در مطالعات سنگ نگاری انواع مختلف سنگ های پیرامون کانسار شناسایی و بررسی شد. در مطالعات کانه نگاری نیز کانی های آهن و منگنزدار، به روش های مختلف شناسایی گردید. همچنین در مطالعات زمین شیمیایی ، به بررس توزیع عناصر اصلی و ناچیز، عناصر خاکی، کمیاب اورانیم و توریم در کانسنگ های فرومنگنز و سنگ های دربرگیرنده پدراخته پرداخته شد. مجموعه اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که کانسار و سنگ های پیرامون آن، در نواحی کم عمق و سکوی قاره ای تشکیل شده است. مطالعات زمین شیمیایی نیز نشان می دهد که این نهشته بر اثر فعالیت فرآیندهای گرمابی شکل گرفته است. مطالعات صحرایی و سنگ نگاری کانسنگ ها و سنگ های دربرگیرنده، منجر به تشخیص دو مرحله فعالیت گرمابی گردید: 1- کانه زایی اولیه به صورت رسوب ژل های اکسیدی و هیدروکسیدی آهن و منگنز و تبلور بعدی آنهاع 2-حرکت محلول های گرمابی ثانویه از مناطقی با شرایط احیایی به سمت مناطق اکسیدان و انتقال آهن و منگنز به این مناطق و رسوب انها. همچنین از مجموعه بررسی های انجام شده ، می توان به این نتیجه رسید که احتمالاً در زمان تشکیل کانسار، در منطقه کافتش رخ داده و باعث تشکیل حجم وسیعی ماگمای فلسیک گردیده است. بدین ترتیب و بر اثر فعالیت محلول های گرمابی، کانسار فرومنگنز در این منطقه تشکیل شده است.