علی اکبر حسن نژاد - دانشجوی دکتری زمین شناسی اقتصادی دانشگاه شیراز
فرید مر - دانشگاه شیراز و دانشکده علوم، بخش علوم زمین

معدن قلعه یک نهشته چند فلزی گرمابی است. کانه زائی در این کانسار در شرایط سطح دمائی (Epithermal) در امتداد سطوح گسل ها و زونهای برشی در درون سنگهای آتشفشانی پالئوژن با ترکیب عمدتا آندزیت تا بازالت رخ داده است. هاله های دگرسانی غالب واقع در امتداد و حواشی رگه ها عبارتند از : سیلیسی شدن، آرژیلیتی شدن، سریسیتی شدن وپروپیلتی شدن ، اسپکیولاریت ، کلیت، کالکوپیریت، پیریت، گالن، اسفالریت و گروه سولفوسالت ،کانیهای اصلی گرمابی قلعه زری می باشند. بر اساس مطالعات میانبارهای سیال، دامنه غالب دمای همگن شدگی بین 200 درجه سانتی گراد تا 350 درجه سانتی گراد و شوری محلول بین 1 تا 6 درصدد وزنی معادل Nacl است. سیال کانی ساز از نوع H2O-NaCl می باشد که دامنه چگالی آن بین 0/7gr/cm3 تا 0/9gr/cm3 در تغییر می باشد. پدیده جوشش که احتمالا یکی از عوامل اصلی رسوبگذاری بوده است. به احتمال قوی در عمق 160 تا 1000 متری زیر سطح ایستابی قدیمی و فشار حدود 15 تا 80 بار بوقوع پیوسته است. با توجه به مقادیر اندازه گیری شده ؟؟؟ در کانی کوارتز و ؟؟ در کانیهای کالکوپیریت و گالن برای سیال کانی ساز عمدتا یک منشاء سطحی و برای گوگرد منشاء ماگمائی پیشنهاد می گردد. کانی سازی در ناحیه قلعه زری به احتمال زیاد دست کم طی شش مرحله و در حاشیه یک توده نفوذ عمقی که تامین کننده اصلی گرما و عناصر کانی درجه ساز بوده ، بوقوع پیوسته است.