محمود خلیلی - دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
موسی نقره ئیان - دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
بتول تقی پور - عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی
محمدعلی مکی زاده - دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی

بررسی توفهای پیروکلاستیک قسمت فوقانی سازند کرج در منطقه فیروزکوه – دماوند نشان می دهد که دگر سانی در بخشهایی از این توف های سبز سبب زئولیتی شدن همراه با بنتونیتی شدن این توفها شده است. زئولیت ها آلومینوسیلیکاتهای آبدار فلزات قلیایی خاکی هستند، شبکه ساختمانی این گروه از کانیها از واحدهای SiO4 و Alo4 تشکیل شده است. مطالعات ژئوشیمی ICPES , ISPMS نشان می دهد که ترکیب شیمیایی توفهای دگر سان این منطقه مشابه توفهای سالم می باشد. مطالعات مایکروپروب 40 نقطه از توفهای شیشه ای نشان دهنده تبدیل شیشه ها به کانی زئولیتی می باشد مطالعات مایکروپروب نقاط زئولیتی نشان داده است که میزان Si/Al در این نقاط بین 4.6 تا 10.48 است. و مجموع کاتیون های یک متغیره به کاتیون های دو متغیره بین 4.5 تا 8.2 می باشد. با توجه به این نتایج و فرمول ساختمانی محاسبه شده کانی زئولیتی موجود در این توفها از نوع کلینوپتیلولیت می باشد. با توجه به این که ترکیب شیمیایی توفهای سالم و زئولیتی شده مشابه است بنابراین واکنشهایی زئولیتی زاسیون بصورت درجازا یا اتوژتیک روی داده است و در طی زئولیتی شدن با محیط خارج تبادلی صورت نگرفته است. در چنین محیطی در اثر هجوم آبهای نافذ با ترکیب قلیایی و شور شیشه آتشفشانی شسته شده و عناصر الکالن متمرکز می شوند، این عناصر زمینه شکل گیری کانیهای رسی و زئولیتی را فراهم می آورند.