اکرم احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
محمدرضا رضایی - دانشیار دانشگاه تهران، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
سیدعلی معلمی - عضو هیات علمی پژوهشگاه صنعت نفت
هدایت فهمی - عضو هیات علمی دانشگاه صنعت آب و برق

بهره برداری صحیح از مخازن هیدروکربوی مستلزم بررسی دقیق رفتار مخزن و سیالات موجود در آن می باشد . اولین مرحلة پیش بینی رفتار مخزن در طی تولید، تعیین گروههای سنگی مخزنی است . با استفاده از گروههای سنگی مخزنی می توان بخش های مخزنی را از بخش های غیرمخزنی تفکیک کرد . به عبارت دیگر تعیین گروههای سنگی مخزنی جهت شناسایی واحدهای جریانی و پیوستگی قائم و جانبی آنها می باشد . در روش سنتی تعیین گروههای سنگی مخزنی سه فاکتور لیوتولوژی ، هندسة فضاهای خالی و میزان تخلخل و تراوایی مد نظر قرار می گیرد . در این روش زمان بر، مغزه های نفتی داده های اصلی مورد نیاز هستند . تهیه مغزه های نفتی بسیار پر هزینه بوده و لذا تنها معدودی از چاههای هر میدان را بدین روش می توان بررسی نمود . این در حالی است که از همة چاههای یک میدان نموارها ی پتروفیزیکی تهیه گردیده و امکان بررسی جامع تری را فراهم می کنند . طی سالهای اخیر روش های ریاضی و هوشمند در زمینة صنعت نفت و ارزیابی مخازن کارایی زیادی را از خود نشان داده اند . روش منطق فازی به دلیل امکان به کارگیری اطلاعات کیفی و مبهم که در زمین شناسی فراوان هستند در مقایسه با سایر روشهای ریاضی نظیر سلولهای عصبی می تواند کارایی بهتری را از خود نشان دهد . در این مطالعه از روش منطق فازی و با استفاده از امکان فازی به عنوان ابزار هوشمند جهت تعیین گروههای سنگی مخزنی بر مبنای نمودارهای پتروفیزیکی استفاده شده است . داده های نمودارهای پتروفیزیکی مورد استفاده در این بررسی مربوط به یک حلقه چاه در مخزن آسماری یکی از میادین جنوب غرب ایران می باشند . در این مطالعه جهت استفاده از روش منطق فازی از برنامه نویسی تحت نرم افزار مطلب استفاده شد . علی رغم عدم وجود نمودارهای پتروفیزیکی جدید و پیچیدگی و ناهمگن بودن مخزن از لحاظ زمین شناسی، روش منطق فازی در تعیین گروههای سنگی مخزنی موفق بوده است