محمد شیوا - استادیار گروه مهندسی معدن دانشگاه بیرجند
مهدی حسین آبادی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد طبس – گروه زمین شناسی

محدوده مورد مطالعه رسوبات مخروط افکنه ای با وسعت تقریبی 4 کیلومتر مربع که در 70 کیلومتری جنوب شرقی بیرجندو در روستای کلاته سلیمان واقع شده است . از لحاظ ساختاری بخشی از پهنه سیستان است که در شرق توسط گسل هیرمند از بلوک افغان و در غرب توسط گسل نهبندان از لوت جدا می شود . سنگ های افیولیتی شامل پریدوتیت ، دولریت ، گابرو ،دونیت، هارزبورژیت ، اسپیلیت ، فیلیت و شیست می باشد . نمونه برداری به تعداد 16 نمونه از کانالهای اصلی رودخانه های جاری بر مخروط افکنه و به صورت شبکه بندی از عمق 50 سانتی متری انجام شد . به کمک روش لاوک شویی کانی های سنگین موجود در نمونه هایی که از الک با شماره مش (120) عبور داده شده بود جدا شدند . شناسایی کانی های سنگین با استفاده از میکروسکوپ الکترونی ) ) SEM انجام شد . 16 نمونه عبور داده شده از جزء مش -)120) جهت تعیین عناصر اصلی و فرعی ( برای عناصر آهن ، مس ، کرم ، نیکل و سرب مورد آنالیز قرار A.A.S ( توسط دستگاه اسپکترومتر جذب اتمی گرفتند . نتایج آنالیز نشان داد که کمینه و بیشینه آهن به ترتیب ppm 16000 و ) ppm 48000 ضریب تغییرات %(28 مس ppm 300 و ppm 500 با ضریب تغییرات %19 و حد آستانه ppm 433 که می توان نقاط امید بخش را تنها در قسمتهای شمالی منطقه مشاهده کرد . کرمppm 300 و ppm 100 و با توجه به حد آستانه ppm 333 نمی توان نقاط امید بخشی را دید . نیکل ppm700 , ppm300 و با توجه به حد آستانه 681 نقاط امید بخش را تنها در شمال منطقه می توان دید . تشکیل کانسارهای پلاسری در ارتباط با سنگ منشا مناسب ( افیولیت ها ) توپوگرافی مناسب و اب و هوای گرم و مرطوب است که سبب هوا زدگی سنگها و رها شدن کانی های مقاوم شده است.