مهدی عباسی - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیق
محمد غفوری - دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
علی ارومیه ای - دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس

برای ارزیابی دقیق رفتار پروژه های عظیمی نظیر سد، بررسی ویژگی های توده سنگ های تشکیل دهنده ساختگاه امری ضروری محسوب می گردد. یکی از روشهای مرسوم برای مطالعه توده سنگهای ساختگاه سد، طبقه بندی مهندسی آنها است. طبقه بندی مهندسی توده های سنگی در مرحله امکان پذیری و اولیه طراحی یک پروژه ، که اطلاعات جامع بسیار کمی در رابطه با خواص ژئوتکنیکی توده های سنگی ، مقدار تنش موجود در آن و همچنین مشخصات آب شناختی در دسترس می باشد، می تواند بسیار مفید و سودمند باشد. هدف اصلی استفاده از یک سیستم طبقه بندی این است که بتوان پارامترهایی را دسته بندی نموده و با استفاده از نتایج آنها، ماهیت توده سنگ و چگونگی رفتار مهندسی آن را در شرایط مختلف فراهم آورد. در این تحقیق رده بندی ژئومکانیکی (RMR)، شاخص کیفیت توده سنگ (Q) و طبقه بندی شاخص مقاومت زمین شناختی (GSI) برای توده سنگهای تکیه گاه راست، تکیه گاه چپ و بستر ساختگاه سد ارداک، با استفاده از بررسیهای صحرایی و نتایج آزمایشگاهی صورت گرفته است. بر اساس نتایج طبقه بندی RMR، توده سنگهای تکیه گاه راست و بستر در رده سنگهای مناسب و توده سنگی تکیه گاه چپ در رده سنگهای خوب جای می گیرند. درسیستم طبقهبندی Q و نیز مقدار Q در تکیه گاه های راست، چپ و بستر به ترتیب برابر 5/5، 5/53 و 4 می باشند. در سیستم GSI ، توده سنگهای تکیه گاه راست در رده VB/G تکیه گاه چپ در رده B/G و بستر در رده VB/G قرار می گیرند. بر اساس نتایج هر سه طبقه بندی انجام شده، کیفیت توده سنگی ساختگاه سد مناسب تا خوب می باشد.

ساختگاه سد ارداک ، طبقه بندی مهندسی ، GSI , Q , RMR