فیروز شکیبا - کارشناس ارشد واحد مطالعات آبهای زیرزمینی امور آب استان مرکزی
مصطفی یوسفی راد - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

از آب قنات بیشتر در کشاورزی و شرب استفاده می شده است. اما سازندگان حمام تاریخی چهار فصل اراک در بیش از 120 سال پیش با احداث سیستم های بسیار دقیق آب قنات سپه داری را از طریق جوی های سنگی و لوله های سفالی کاملا آب بندی شده به قسمت های مختلف حمام هدایت می کرده اند. انتقال آب بدون استفاده از نیروی اضافی و بصورت ثقلی انجام میشده و لوله های سفالی (تنبوشه) به طرز بسیار دقیقی در داخل جرز دیوارهای حمام تعبیه شده اند. نحوه طراحی این سیستم ها نشانگر اطلاع دقیق از محاسبات مهندسی از جمله محاسبه شیب، ارتفاع، قوانین ظروف مرتبط و اصول حرکت آب بوده است زیرا که سازندگان حمام در حین ساحت بنا این سیستم ها را طراحی محاسبه و تعبیه می کرده اند. به طور کلی چهار سازوکار اصلی انتقال آب در حمام وجود داشته است که شامل : 1- سیستم انتقال آب از قنات به آب انبار اصلی و یا خزینه 2- سیستم انتقال آب گرم از خزینه ها به گرمخانه 3- سیستم انتقال آب سرد از آب انبار اصلی به حوضچه های آب سرد در قسمت های مختلف حمام 4- سیستم انتقال فاضلاب حمام. علاوه بر سیستم های یاد شده سیستم دیگری نیز در حمام وظیفه انتقال گرنا را به گرمخانه های حمام به عهده داشته است.

کول گذاری، تنبوشه، تیون