رضا مهربان - مهندسی مکانیک - حرارت و سیالات

سوانح زیست محیطی در ایران شامل دوبخش طبیعی و غیر طبیعی می باشد . سوانح طبیعی بصورت تصادفی بر اساس پدیده های جوی و درون زمینی و… حادث می گردد و موجب تلفات جانی و سارت مالی فراوان شده و هر ساله در بخشهایی از کشور رخ می دهد و دولت نیز باید هزینه و بودجه ای را بابت حوادث غیر مترقبه پیش بینی نشده منظور نماید. و مردم نیز شاهد حوادث تلخ و ناگوار بوده و متحمل زیانهای اقتصادی فراوان گردند و هیچ اقداماتی جهت جلوگیری از این پدیده وجود نداشته و فقط می تواناقدامات پیشگیرانه و مقابله با اینگونه سوانح انجام داد. (بخصوص در احداث بنا و تاسیسات و …) در زمینه سوانح غیر طبیعی که از فعالیتهای جامعه نشات می گیرد، در هر روز و ساعت و حتی هر لحظه در جای جای ایران، شاهد حوادث ناگوار زیست محیطی از عملکرد نادرست مردم میباشیم. این امر ناشی از بی دقتی و کم توجهی مسئولین و فرصت طلبی عده ای از صاحبان تولید و حرف می باشد که آثار تخریب آن به مراتب بیشتر از سوانح طیعی می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و شناخت انواع سوانح زیست محیطی و آثار و پیامدهای آن در جامعه و راههای پیشگیری و مقابله بر اساس برنامه ریزی قبلی می باشد و بدنبال آن، میزان آشنایی مردم از سوانح زیست محیطی و پیامدهای آن مورد نظر قرار گرفته و اطلاعات و داده های مورد نیاز از طریق مشاهده و مصاحبه و با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. تحلیل توصیفی داده ها از طریق آمار توصیفی (جداول توزیع فراوانی و درصدها) و بر اساس اسناد و کتب معتبر موجود انجام گرفته است. با توجه به زیاد بودن سوانح و رشد سریع آن و جهت جلوگیری از آنها تا حد ممکن و استفاده بهینه از بعضی از سوانح طبیعی و غیر طبیعی، نیاز به برنامه ریزی درست و قابل اجرا در سطح ملی می باشد و بدلیل شناخت بسیار کم مردم از آثار منفی سوانح غیر طبیعی و فرصت طلبی و سوء استفاده تعداد زیادی از عوامل تولیدی و خدماتی و … در سطح کشور که بطور آگاهانه و درمواردی ناآگاهانه از پیامدهای ناگوار اقدامات خود، مسبب عوارض غیر قابل جبران در کشور می شوند، جا دارد که مسئولین اقدامات اساسی و بنیادی و شتابدار انجام دهند. سوانح زیست محیطی در ایران زیاد و متنوع و آثار تخریبی آن گاه غیر ملموس و غیر قابل اندازه گیری بوده و سنجش مادی میزان ضایعه ناشی از بلایای غیر بسیار بالاتر از حد قابل تصور است و بطور تقریب حدود 6-10 درصد درآمد خانواده ها و درکل کشور به این امر اختصاص می یابد. تلفات جانی مربوط به سوانح که سالیانه در حدود 30-50 هزار نفر و مجروحین و مصدومین به مراتب بیشتر از ارقام می باشد، قابل سنجش نبوده و محسوب نگردیده است. میزان آشنایی مردم نسبت به سوانح و پیامدهای آن بسیار کم است. لذا ضرورت دارد که مسئولین و بخصوص سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه ارتقاء سطح فرهنگ زیست محیطی جامعه و برنامه ریزی در جهت پیشگیری های بنیادی از سوانح، اقداماتی انجام دهنده و از اجرای کارهای گذرا و موردی اجتناب نمایند و فعالیت ارگانهای ذیربط فقط در زمان بروز سانحه و مدتی بعد از آن خلاصه نگردد.