سیدجلال طباطبائی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

ازت معدنی به دو فرم نیترات یا آمونیوم جذب گیاه می گردد و در فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه شرکت می کند. از آنجاییکه نیترات یکی از مواد سمی برای انسان شناخته شده است جذب زیادی و تجمع آن در قسمتهای خوراکی گیاهان به خصوص سبزیجات سلامتی انسانها و حتی دامها را تهدید می ناید. عوامل متعدد در تجمع این آنیون در گیاه نقش دارد که به طور خلاصه در این مقاله بررسی خواهد شد. طی ارزیابی که از غلظت نیترات در سبزیجات در پائیز 1383 در شهرستان تبریز صورت گرفت، غلظت نیترات درسبزیجات برگی مثل شاهی، مرزه و کرفس بالاتر از 2900 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر گیاه، در سبزیجات غده ای مثل پیاز از همه بیشتر درحدود 2400 میلیگرم در کیلوگرم و سبزیجات میوه ای مثل لوبیا بادمجان حدود 270 میلیگرم در کیلوگرم بود. در آزمایش دیگر به منظور کاهش نیترات در کاهو حدود یک هفته قبل از برداشت غلظت ازت در محلول غذایی کاسته شد و نتایج مشخص نمود که حداقل 2 تا 3 روز زمان لازم است تا غلظت نیترات در برگها 50 درصد کاهش یابد. همچنین در آزمایش دیگر با فیلتر های رنگی مشخص گردید که فیلتر رنگ روشن و قرمز سبب کاهش نیترات در برگ کاهو شدند . به طور کلی عوامل متعدد مثل شرایط محیطی، انتروژنی گیاه، گونه گیاهی، مقدار ازت درمحیط ریشه در غلظت نیترات در اندامهای هوایی موثر می باشند.