احمد تاج آبادی پور - استادیار بخش خاکشناسی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
منوچهر مفتون - استاد بخش خاکشناسی
علیرضا سپاسخواه - استاد بخش آبیاری دانشگاه شیراز

مشکلات ناشی از وابستگی کشور به صادرات محصولات نفتی روز به روز بیشتر احساس می شود. لذا، صادرات محصولات غیر نفتی اهمیت بیشتری پیدا می کند. یکی از راهای تامین ارز مودر نیاز کشور صادرات محصولات کشاورزی می باشد که مهمترین آنها پسته است . پسته نه تنها یکی از منابع مهم ارز آور به حساب می آید، بلکه بهدلیل ویزگی های بالقوه ای که از نظر سازگاری با شرایط نامساعدمحیطی از جمله شوری آب و خاک و مقاومتنسبی به خشکی دارد می تواند به عنوان مناسبترین محصول کشاورزی برای بسیاری از مناطق کویری و خشک ایران توصیه شود درحال حاضر بالغ بر 360 هزار هکتار باغ پسته بارور و غیر بارور در ایران وجود دارد که در حدود 85 درصد از این باغ ها در استان کرمان قرار دارد. تولید محصول سالانه کشور بالغ بر 200 هزار تن پسته خشک بوده که بیش از 50 درصد آن صادر شده و درآمد حاصله در حدود یک چهارم ارز درآمدهای غیر نفقتی کشور می باشد (1). پتاسیم یکی از عناصر ضروری پر مصرف است.مقدارمتوسط این عنصر در پوسته زمین 2/4 درصد می باشد و از چند صد کیلوگرم در هکتار در خاک های بافت ریز یافت می شود (2). پتاسیم در گیاهان نقش های مهمی در فرایندهای فیزیولوژیکی ایفا می کند. اثرات پتاسیم در فرآیندهای فیزیولوژیکی و زیست شیمیایی مختلف نظیر روابط آبی، تبادلات گازی، متابولیسم کربن و نیتروژن ، حرکت روزنه ای ، تنظیم اسمزی و رشد و عملکرد گیاهان گزارش گردیده است (5). کمبود آب در هر مرحله ای از رشد گیاه جذب ، انتقال و مصرف عناصر غذایی راکاهش می دهد. از آنجایی که آب برای بسیاری از مواد از جمله نمک های معدنی، قندها و آنیون های آلی یک حلال است. بنابراین در انتقال عناصر غذایی درداخل گیاه ، بین سلول ها، بافت ها و اندام ها ضروری می باشد. کاهش رشد در اثر تنش رطوبتی تا حدی به اثرات تغذیه ای مربوط می شود (6). در رابطه با اثر شوری و خشکی بر میزان پرولین و قندهای احیا کننده در پسته تحقیقاتی صورت نگرفته است اما تحقیقاتی انجام شده در مورد سایر گیاهان نشان می دهد که در اثر تنش شوری و آبی میزان پرولین افزایش یافته و میزان قندهای احیا کننده کاهش پیدا می کند (4و6) از جمله تغییرات صورت گرفته در گیاه در اثر تنش های محیطی ازجمله شوری و خشکی افزایش رادیکال های سمی اکسیژن نظیر پروکسید هیدروژنن و رادیکال هیدروکسیل می باشد که گیاهان برای مقابله و از بین بردن این ترکیبات سمی دارای سیستم آنتی اکسید نظیر کاتالاز و پروکسیداز می باشند (3). بوئنو و همکاران (3) مشاهده کردند که قعالیت آنزیم کاتالاز تحت تنش خشکی سه برابر افزایش یافت.