حسین صفاری - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
یوسف رضاباقری - کارشناس بخش اصلاح اراضی
مریم قاسمی - کارشناس آزمایشگاهی شیمی خاک کرج

ذرت (Zea mays L.) از نظر سطح زیر کشت بعد از گندم و برنج مقام سوم را در بین محصولات زراعی جهان به خود اختصاص داده و عملکرد آن از سایر غلات بیشتر است. بخش اعظم خاک های زیر کشت اینگیاه آهکی بوده و کمبود روی در چنین خاک هایی محتمل است. از انجا که این محصول نقش مهمی در تامین غذای انسان، دام و طیور دارد، لذا افزایش تولید ذرت و بهبود کیفی آن از اولویت خاصی برخوردار است. نظر به اینکه عوامل تغذیه ای از جمله عناصر غذایی بر و روی نقش بسیار موثری در افزایش عملکرد ذرت دارد، لذا ضرورت دارد خالی ماندن قسمتی از بلال که تحت تاثیر میزان بر و روی بوده و در مزارع ذرت کاری مناطق مختلف ایران دیده شده است، مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. هر چند عده ای از محققین عامل اصلی این عارضه را تنش رطوبتی و حرارتی در مزان گرده افشانی ذکر نموده اند، اما برخی دیگر نقش عامل تغذیه ای بخصوص روی و بر را در این عارضه موثر می دانند وعقیده دارند که این دو عنصر نقش مهمی در گرده افشانی و عمل تلقیح دارند و کمبود این دو عنصر باعث پر نشدن کامل بلال (کچلی) و در موارد شدید موجب عدم تشکیل دانه (عقیمی) می گردد و نتیجه نهایی کاهش عملکرد ذرت را بدنبال خواهد داشت. علائم کمبود بر و علائم ناشی از خشکی و کمبود روی ممکن است همزمان اتفاق بیفتد. در اثر کمبود بر و روی نظم و ترتیب دانه ها بر روی بلال ها بهم خورده و حالت بدشکلی به بلال می دهند (4). مطالعات نشان داده است که مصرف بر درخاک هایی که به کمبود این عنصر مبتلا هستند، موجب افزایش جذب روی می گردد. بر عکس در جاهایی که سمیت بر وجود داشته باشد و خاک از نظر روی کمبود داشته باشد، مصرف روی سمیت بر را کاهش می دهد، به همین منظور اثرات روی وبر بر میزان پر شدندانه های ذرت در قالب طرحی در مزرعه تحقیقاتی بخش خاک و آب کرج در سال زراعی 83- 1382 اجرا شده است. در این تحقیق اهداف به صورت 1- بررسی اثرات بر و روی بر میزان تشکیل دانه روی بلالهای ذرت 2- بررسی اثرات مصرف بر و روی بر عملکرد کمی و کیفی ذرت دانه ای تعریف شده است.